KAYSERİ'YE YERLEŞTİRİLEN MÜBADİLLER

 

Kesriye Hastahanesi Heyet-i Sıhhiyesi ile hastalarının fotoğrafı. a.g.tt

Kesriye'de yapılan hastahanenin iki fotoğrafının gönderildiğine dair Manastır Sıhhiye müfettişinin yazısı. (Bir fotoğraf mevcut)

Belge Tarihi :   H-20-12-1321

Kayseri'ye ilk mübadil kafilesi, 1923 yılının Aralık ayında 958 kişi olarak gelmiştir. Ocak, Şubat, Mart ve Nisan aylarında yoğun kış koşulları nedeniyle yeni mübadil sevk edilmemiştir. Kayseri'ye mübadele ile gelenlerin sayısında da farklı rakamlarla karşılaşılmaktadır. Geray'ın çalışmasında, Kayseri'ye yerleştirilen aile sayısı 1644 kişi sayısı ise 6150 olarak belirtilmiştir. Bir başka kaynağa göre, 3.794 erkek ve 3486 kadın olmak üzere toplam 7280 mübadil Kayseri'ye yerleştirilmiştir. 

Justin McCarthy ise Kayseri'ye 6703 kişinin getirildiğini yazmıştır.

 Kayseri'ye getirilen mübadillerin küçük bir kısmı esnaf ve zanaatkâr, büyük bir kısmı ise Yunanistan'da kırsalda tarım ve hayvancılıkla geçimini sağlayan köylülerdir. Kayseri merkezine yerleştirilen 129 hanedeki 509 nüfusa; 127 ev, 46 dükkan, 1024 dönüm tarla, 80 dönüm bağ ve 77 dönüm meyve bahçesi verilmiştir. Diğer ilçe, kasaba, köylerde de benzer şekilde, Rum ve Ermenilerden kalan sağlam durumdaki ev ve araziler verilmiştir.

Kayseri'ye gelen mübadillerin en önemli şikayetleri toprağın verimsizliğiydi. Bu durum Kayseri milletvekili Ahmet Hilmi bey tarafından 5.11.1924 tarihli Meclis konuşmasında da dile getirilmiştir. Hilmi bey Kayseri'nin arazisinin tarım için az olduğunu Kozana'nın çiftçisi yerine,  Siroz, Drama ve Sırfiçe'nin biraz sermaye sahibi, şehir hayatına alışkın olan, zanaat ve ticaret erbabından mübadillerin buraya yerleştirilmesinin doğru olacağını savunmuştur. Mübadele, İmar ve İskân vekili Refet bey 27.10.1924 tarihinde Mecliste yaptığı konuşma da Kayseri ve Niğde çevresinde boş durumda ve oturulabilir çok sayıda konut olduğu halde, yeterli tarım arazisi olmadığı hususu dikkate alınarak az sayıda mübadilin gönderildiğini ifade etmiştir.

Elbette Yunanistan'dan gelen mübadiller ile yerli Anadolu halkı arasında kimi yerlerde toplumsal sorunlar yaşanmıştır. Türkçe bilmeyen mübadillerin olduğu bir ortamda, yerel halkın gerginlik anlarında mübadillere "gavur tohumu" ifadesi kullanmaları birinci kuşak için oldukça yaralayıcı olmuştur. Feke kazasına yerleştirilen mübadiller, Develi'de yaşayan Şark mültecileri tarafından sürekli rahatsız edilmiştir. Ankara'dan Develi Kaymakamlığına yazılan bir emirde sorunun acilen çözümlenmesi istenmiştir. 

 

100.yılında Mübadele adlı kitapta Prof.Dr. Suat Çabuk'a ait makaleden.....

Kayseri'ye gelen mübadillerin bazıları

Kozana Serfice'den Develi, Bünyan ve Emir Sultan mahallesine,

Kozana Topçular'dan Develi ve Reşadiye'ye

Kozana Kayalar Bünyan'a

Kayalar Kolarca Pınarbaşı'na

Selanik İstromca İncesu'ya

Karacaabad'dan Kayseri Merkez

Vodina'dan Bünyan'a

Yenice-i Vardar'dan Kayseri'ye

Siroz'dan Kayseri'ye yerleştirilmiştir. 

Mübadil yerleşim bölgelerinde;  kim, nereye, nereden gelip  yerleştirildikleri ile ilgili bir istatistik maalesef yoktur.

Sevgilerimle

TÜRKLER GİTTİĞİNDEN BERİ O TATLI BÜLBÜLLER HİÇ ÖTMEDİ.......

Mübadelede Serez'den ve  Serezlilerin yaşadıklarından  bir kesit

.........

    Serezli muhacirler tren yolu kullanılamaz halde olduğu için Selanik'e arabalarla gitmiştir. Yaklaşık 90 km'lik mesafe olduğu için iki gün sürmüştür. Yolda olumsuz bir olayla karşılaştıklarına dair  bir bilgi yok. Selanik'e Vardar kapısından giriyorlar. Burada Serez ve civar köylerden gelenler kolera nedeniyle Yeni Kapı'da ki Mevlevihane'de karantinaya alınıyorlardı.Karantina uygulaması Selanik'te de muhacirler arasında kolera görülmesi üzerine alınıyor ve kentte salgının olduğu bölgelerden gelenler karantinaya alınıyordu.

Serezli ailesi Yeni Türküye Oteline yerleşiyor. Bir hafta vapur bekliyor, daha sonra posta vapuruna biniyorlar. Vapur yola çıktıktan sonra şöyle not düşüyor: 

"Mübarek vatan ve oradaki mukaddesatı gözyaşları içinde bıraktık. Selanik karanlıklara gömülünceye kadar güverteden ayrılmadık. Yolcuların neredeyse hepsi Müslüman muhacirlerden oluşuyordu"

 Serezli ailesinin ekonomik  durumu iyi olduğu için kentte muhacirlerin yaşadıkları sorunlardan etkilenmiyor ve kısa sürede vapurla ayrılma imkanına kavuşuyor. Halbuki diğer muhacirler sokaklarda kalıyor, yiyecek içecek sıkıntısı çekiyor, aylarca vapur sırası bekliyor. Serezli'nin ifadelerinden Selanik Müftüsünün aileye önemli yardımları olduğu anlaşılıyor.

Çanakkale Boğazı'na ulaşınca vapur, herkes heyecan içinde alkışlıyor.Sevinç çığlıkları ve silah atılıyor. İki gün sürüyor yolculuk ve İstanbul Sirkeci iskelesine iniyorlar. İskele çok kalabalık ve göçmenlerle dolu.Yere iner inmez toprağı öpüyorlar. Daha sonra Babıali caddesindeki Meserret Oteline yerleşiyorlar. Bu arada diğer Serezli hemşehrilerle görüşüyorlar, iş ve ev bakmaya başlıyorlar. Kısa sürede ilişkileri yardımıyla iş ve ev bulup İstanbul'a yerleşiyorlar.

Anıların sonunda Balkanların elden çıkışı şöyle değerlendiriliyor: 

    "Bu aziz yurdun idaresizlik, fırkacılık yüzünden birkaç gün içinde savaşsız ve savunmasız olarak düşman eline düştüğünü, bütün mukaddesatın düşman ayakları altında çiğnendiğini görmek ne kadar acı! Hicret'ten sonra İstanbul'da mal,mülk ve mevki sahibi oldum.Her yerde hürmet gördüm. Ama memleket acısıyla yüreğim daima yaralı,sarsıntılı ve kendimi sonradan gelme yurt sahibi olarak görüyorum"

Türkler ayrıldığından beri o sizin bildiğiniz parlak ve bereketli güneş eski şaşasıyla kendini onlara birgün bile göstermedi, o güzel kokulu bahar çiçekleri oralarda uçuşmadı, o tatlı bülbüller hiç ötmedi diyor 

Mehmet Esat Serezli Memleket Hatıraları adlı kitabında.....

ve

Doç.Dr. H.Veli Aydın 2017 yılında gerçekleşen Uluslararası Mübadele Sempozyumu sunumunda....

SELANİK LANGAZA KURFALLI KÖYÜNDEN GELENLERİN LİSTELERİ

1914 senesinde Selanik Florina'da bir cenaze namazından 

Fotoğraf  için Leyla Kaplan hocama teşekkürler 

Selam

Aşağıdaki listelerde 3 farklı şehre bağlı Kurfallı köylerinden 1924'de gelenlerin isimleri var. 68.sıraya kadar Langaza Kurfallı köyünden Anadolu'ya geçen ailelere aittir.69. sıradan 82.sıraya kadar Yenice-i Vardar'a bağlı Kurfallı çiftliğinden gelenler ile 83.sıradan 92.sıraya kadar ise Siroz/Serez'e bağlı Kurfallı köyünden gelenlere aittir.

Çoğunluğunda olmasa da, bazı ailelerin yanında yerleştirildikleri yerler yazılmış.

Sevgilerimle

1-Selanik vilayeti Langaza kazası Kurfallı köyünden gelip, İstanbul ili Çatalca kazası Silivri nahiyesi Çanta köyünde iskan edilen çiftçi Memiş oğlu Ramazan

2- İstanbul ili Çatalca kazası Silivri nahiyesi Çanta köyünde iskan edilen çiftçi Ahmet oğlu Hamit

3- İstanbul ili Çatalca kazası Silivri nahiyesi Çanta köyünde iskan edilen çiftçi Memiş oğlu Hasan

4-İstanbul ili Çatalca kazası Silivri nahiyesi Çanta köyünde iskan edilen çiftçi Muhsin oğlu Mustafa

5-İstanbul ili Çatalca kazası Silivri nahiyesi Çanta köyünde iskan edilen çiftçi Murtaza oğlu Mehmet

6-Manisa ili Hacı Haliller köyünde iskan edilen Ahmet oğlu Hasan

7-Tekirdağ ili Şarköy ilçesinde iskan edilen Durali oğlu Halil

8-Tekirdağ ili Mürefte kazasında iskan edilen Timur kızı Zekiye

9-Selanik vilayeti Langaza kazası Kurfallı köyünden gelen Ahmet kızı Rukiye

10- rençber Mustafa oğlu Hüseyin

11- Durmuş kızı Hanife

12- İbrahim oğulları ve Hatice varisleri Abdurrahman, Mehmet ve Recep

13-Balıkesir ili Ayvalık kazasında iskan edilen İbrahim oğlu Mustafa ve müşterekleri Hasan Bey ile Amuş Hanım

14-Bursa ili Karacabey ilçesi Çeşnigir köyünde iskan edilen çiftçi Ahmet oğlu Hasan

15-Bursa ili Karacabey ilçesinde iskan edilen rençber Bayram oğlu Mehmet Ali

16-Tekirdağ ili Barbaros nahiyasinde iskan edilen rençber Ömer kızı Esma

17-Tekirdağ ili Barbaros nahiyesinde iskan edilen rençber Ramazan Hoca kızı Nefise

18-Selanik vilayeti Langaza kazası Kurfallı Köyü Camii Vakfı'na ait tasfiye talepnamesi.

19-Selanik vilayeti Langaza kazası Kurfallı köyünden gelen Hasan oğlu Durmuş

20- çiftçi Bektaş kızı Vahide

21-rençber Hüseyin oğlu Timur

22- çiftçi Süleyman oğlu Hasan

23-çiftçi Salih oğlu Hüseyin

24-rençber Kerim oğlu Recep

25- çiftçi Halil kızı Feride

26- çiftçi Şaban oğlu Salih

27- çiftçi Emin oğlu Mehmet

28- çiftçi Selim oğlu İsmail

29- çiftçi Halil eşi Fatma ve çocukları Ömer ve Habibe

30- rençber Halil oğlu Agoş

31- çiftçi İskender oğlu Yusuf

32- çiftçi Ramazan kızı Zülfi

33-çiftçi Veysel Pehlivan oğlu Mümin

34- çiftçi Hasan oğlu Recep

35-rençber Hasan oğlu Hüseyin

36-Recep oğlu Recep eşi İsmihan

37- rençber Bayram eşi Fatma

38-Süleyman kızı Fatohan

39- rençber Mümin oğlu Sabri

40- çiftçi Salih kızı Fatma'ya ait tasfiye talepnamesi.

41- çiftçi Mehmet kızı Hatice

42- Mümin kızı Naciye

43- çiftçi İbrahim Çifteli Efendi oğlu Hüseyin

44- memur Aşık Hasan oğlu Rıza

45-Ahmet oğlu Murat'a ait tasfiye talepnamesi.

46- rençber Halil oğlu Salih

47- çiftçi Ahmet Hoca oğlu Mehmet

48- İbrahim eşi Kerime

49- çiftçi Mümin oğlu İbrahim

50- çiftçi Halil oğlu Hüseyin

51- çiftçi Osman oğlu Demir

52-Ali oğlu Safer

53- çiftçi Halil oğlu Süleyman

54- çiftçi İskender oğlu Rıfat

55- rençber Recep oğlu Hasan

56- rençber Murtaza oğlu Mehmet Ali

57- çiftçi Hasan eşi Emine

58- çiftçi Ferhat Hoca oğlu Mustafa

59- çiftçi Muharrem oğlu Hüseyin

60- Halil kızı Hatice

61- çiftçi Hasan oğlu Halil

62-çiftçi Bekir oğlu Hüseyin

63-çiftçi Abdurrahman oğlu Ali

64-çiftçi Memiş oğlu İbrahim

65- Ramazan eşi Ayşe

66- çiftçi Hasan Ago oğlu Osman

67-rençber Hüseyin Ağa oğlu İskender

68-Mustafa Ağa kızı Fatma

YENİCE-İ VARDAR'A BAĞLI KURFALLI ÇİFTLİĞİNDEN GELENLERE AİT LİSTE

69-Selanik vilayeti Yenice-i Vardar kazası Kurfallı Çiftliğinden gelen İbrahim kızı Necibe

70-Selanik vilayeti Yenice-i Vardar kazası Kurfallı Çiftliğinden gelen Hüseyin oğlu Ekrem

71-Selanik vilayeti Yenice-i Vardar kazası Kurfallı Çiftliğinden gelen çiftçi Süleyman oğlu Muhtar

72-Selanik vilayeti Yenice-i Vardar kazası Kurfallı Çiftliğinden gelen demirci Osman oğlu Tahir

73-Selanik vilayeti Yenice-i Vardar kazası Kurfallı Çiftliğinden gelen Hüsnü kızı Hayriye

74-Selanik vilayeti Yenice-i Vardar kazası Kurfallı Çiftliğinden gelen keresteci Mutoş oğlu Mehmet çocukları Mustafa, Ahmet, Emin ve Ayşe

75-Selanik vilayeti Yenice-i Vardar kazası Kurfallı Çiftliğinden gelen Mustafa oğlu Ahmet

76-Selanik vilayeti Yenice-i Vardar kazası Kurfallı Çiftliğinden gelen Hasan oğlu İbrahim

77-Selanik vilayeti Yenice-i Vardar kazası Kurfallı Çiftliğinden gelen Şevki eşi, Subaşı Hüseyin kızı Sıdıka

78-Selanik vilayeti Yenice-i Vardar kazası Kurfallı Çiftliğinden gelen çiftçi Ahmet oğlu Celalettin

79-Selanik vilayeti Yenice-i Vardar kazası Kurfallı Çiftliğinden gelen Abdullah kızı, Hulusi eşi Naciye

80-Selanik vilayeti Yenice-i Vardar kazası Kurfallı Çiftliğinden gelen Süleyman oğlu Efdal

81-Selanik vilayeti Yenice-i Vardar kazası Kurfallı Çiftliğinden gelen çiftçi Süleyman oğlu Rüstem

82-Selanik vilayeti Yenice-i Vardar kazası Kurfallı Çiftliğinden gelen Mehmet kızı Hatice

SİROZ/SEREZ'E BAĞLI KURFALLI KÖYÜNE AİT LİSTE

83-Selanik vilayeti Siroz kazası Kurfallı köyünden gelip, Adana ili Kozan kazası Pekmezci köyünde iskan edilen Mustafa oğlu Murat

84-Selanik vilayeti Siroz kazası Kurfallı köyünden gelip, Adana ili Köprü köyünde iskan edilen çiftçi Halil kızı Fatma oğulları Mehmet İdris ve Halil Kamil

85-Selanik vilayeti Siroz kazası Kurfallı köyünden gelip, Kocaeli ili Geyve kazasında iskan edilen rençber Emin oğlu Bekir

86-Selanik vilayeti Siroz kazası Kurfallı köyünden gelip, Kocaeli ili Geyve kazası Eşme köyünde iskan edilen Adil eşi Ayşe

87-Selanik vilayeti Siroz kazası Kurfallı köyünden gelip, Adana ili Köprü köyünde iskan edilen çiftçi Halil kızı Fatma oğulları Ahmet, Mehmet, İdris, Halil ve Kamil

88-Selanik vilayeti Siroz kazası Kurfallı köyünden gelip, Adana ili Kozan kazasında iskan edilen İboş oğlu İbrahim

89-Selanik vilayeti Siroz kazası Kurfallı Mahallesinden gelip, Adana ili Kozan kazası Pekmezci köyünde iskan edilen Davut oğlu Aziz

90-Selanik vilayeti Siroz kazası Kurfallı köyünden gelip, Adana ili Kozan kazası Pekmezci köyünde iskan edilen çiftçi Feyzullah oğlu İbrahim

91-Selanik vilayeti Siroz livası Demirhisar kazası Kurfallı köyünden gelip, Adana ili Kozan kazası Arslanpaşa Mahallesinde iskan edilen çiftçi Hacı Rahmi oğlu Rahim

92-Selanik vilayeti Siroz livası Demirhisar kazası Kurfallı köyünden gelip, Adana ili Kozan kazası Arslanpaşa Mahallesinde iskan edilen çiftçi İboş oğlu İbrahim