KİMDİR BU KARAMANLILAR......

Selam 

Aşağıdaki yazıda Sevgili hocam Leyla Kaplan'ın kaleminden Karamanlıların yani kendilerini Ortodoks Türkler olarak tanımlayan Anadolu Rumlarını okuyacaksınız.  Nereden geldiklerini, nerede yaşadıklarını, kim oldukları taa Milattan önce 4200'lü yıllardan başlayarak hemde...........

                          

Fotoğraf bu siteden

                             

     Anadolu’ya Oğuz Türklerinden önce geldikleri kabul edilen Türklerin, Anadolu’daki varlığı Millattan önceki zaman dilimlerine dayandırılmaktadır. Asurlara ait olduğu iddia edilen taş tabletlerde, nehirin kuzeyinde dağlık bölgede yaşayan Turuk-Turukkuların saldırılarından bahsedilmektedir. Akkad İmparatoru Naram Sin, 17 Anadolu kralının oluşturduğu koalisyona karşı savaşmış ve onları mağlup etmişti. Bu krallardan biri de TÜRKİ kralı İLŞU-NAİL’di. Sargon’un torunu Naram-Sin’e ait Şartamhari metinlerinde geçen bu bilgi M.Ö. 4200 yıllarında Anadolu’da yaşayan Türk kavminin olduğunu ve bunların bir devlet kurduklarını göstermektedir. (1)

     V ve VI. yüzyıllarından itibaren Anadolu’da Hırıstiyan Türklerin bulunduğundan dönemin kaynaklarında yeteri kadar bahsedilmemekle birlikte, Doğu Roma(Bizans) orduları içerisinde yer alan Türk kabilelerinin daha çok Avrupa Hun Devleti’nin yıkılmasından sonra dağılan Türklerden oluştuğu bilinmektedir. Bizans İmparatoru Theophile (829-842) zamanında Bizans’a gelip hıristiyanlaştırılan Vardar Türklerinin 19.y.y. kadar kendi dillerinde yazılmış kutsal kitapları olduğu yazılmaktadır. Marko Polo’ nun Asya seyahatini anlatan eserinde, Anadolu’dan Minor Turcica, Orta Asya’da Major Turcica?? olarak bahsetmesi dikkat çekicidir. 

"Şimdi Müslümanların elinde bulunan Kutsal Topraklarda ,kuzeyinde Türkmenlerin oturduğu Karaman ülkesi vardır” (2)

      Evliya Çelebi’de Türkçe konuşan Hıristiyanlardan;

 “Urum keferesi bir mahalledir.Cümle yüz hanedir.Amma asla Urum lisanı bilmeyip,batıl lisani bilirler”şeklinde bahseder.

     Periskop, Theofanis, Menendros gibi bazı Bizans tarihçileri, Karadeniz’in kuzey sahillerinde Hun, Saragur, Ugor, Onugor, Bulgar, Peçenek, Kuman, Hazar Türk kavimlerinin varlığından bahseder.

 Zeki Velîdi Toğan ”Karamanlıların (Akmanlar) Hoca Ahmet Yesevi tarafından lanetlendiğinden bahsederek, Ahmed Yesevi’nin öldürülen oğlu İbrahim için bunu Karamanlıların yaptığından şüphelendiğini, oğlundan sonra halk arasında anlatılan efsanevi özelliklerdeki ineğinin öldürülmesinde Karamanlıları suçladığı ve bu yüzden bunlara Tanrı’nın yurt ve devlet vermemesi için intizarda bulunduğunu yazmaktadır.(3 )

  Doğu Roma İmparatoru I.Konstantin’in annesi Hıristiyanlığı kabul etmiş, Kudüs’e Haç seyahati dönüşünde de adamlarına "Kutsal Haçı"arattırdığını, aramaların sonunda kutsal haçın üç küçük parçasını bulduğunu söylemiş. Bu üç parçadan birini Küdüs’te bıraktığını, yanında getirdiği iki parçanın birisini Roma’ya gönderdiğini, diğerini Konstatinopolis’e getirdiğini iddia ederek oğlunu Hıristiyan olmaya ikna etmeye çalışmıştır. Konstantin'in Hıristiyanlığı kabulü bundan daha sonra Bulgarlarla yaptığı savaş sırasında gördüğü bir rüyaya bağlanır. Savaşı kazandıktan sonra İznik’te düzenlenen bir törenle Hıristiyan olmuştur. Kendisi Hıristiyan olmadan önce Hıristiyanların serbestçe ibadetlerini yerine getirmelerine ilişkin kararını uygulamaya koymuşsa da, Hıristiyanlığın devlet dini olarak resmiyet kazanması I.Theddosius (379-391) döneminde gerçekleşmiştir. Hıristiyanlığın devlet dini olarak kabulünden sonra diğer dinler yasaklanmış, öncelikle pagan inançlara sahip çok tanrılı  toplulukların zorla Hıristiyanlaştırma dönemi başlamıştır. Heraklius döneminde de (610-614) Doğu Roma İmparatorluk dili Latince yerine Yunanca resmi dil olarak kabul edilmiş, İmparatorluk sınırları içerisinde yaşayan halklar arasında Yunanca yaygınlaşmıştır.

     Ortodoksların Ayasofya’da düzenlediği ayin sırasında Papa’nın  görevlendirdiği üç papaz tarafından Kilise kürsüsüne aforozlu boğa başı ve aforoz kağıdının asılmasıyla  Ortodoks Roma aforoz edildi.(1054) Katolik Roma’nın Ortodoksluğu aforoz etmesi, kiliselerin ayrışmasında etkili olmuştur. Türklerin Ortodoks hamisi olarak görülmesinde ve Ortodoks kiliselerini Katolikler karşısında destekleyici rolü benimsemesinde etkili olmuştur.

      Millattan sonra V.yüzyılda, Bizans ordusuna katılan Peçenek, Uz, Kuman Türklerinin hıristıyanlığı kabul etmeleri şartıyla Anadolu’ya yerleştirilmiş ve Bizans tarafından idari, askeri, diplomatik ve dini alanlarda görevlendirilenler olmuştur. Ayrıca Aynaroz (Athos)’daki manastırlardan biri Kutulmuş Manastırı ismini taşımaktadır. Balkanlar, Beserebya, Odesse çevresinde Türkçe konuşan Ortodoks Hıristıyan topluluklara rastlanılmaktadır. Yunanistan’ın Veria bölgesinde Meliki ve Koman isimleri taşıyan yerleşim birimleri de bulunmaktadır.(4)  Komnenus Hanedanının başkomutanı  Ionnes Aksukos Türk asıllıdır.I.Haçlı seferinin ardından I.Aleksios döneminde 2000 kadar Türk’ün Adalara yerleştiği,1124 yılında yapılan savaşta birçok Türk  esir alınarak İmparatorluk topraklarına yerleştirilerek Hıristiyanlaştırıldığı da yazılmaktadır.

          Eckmann’a göre 1553-1555 yılları arasında İstanbul ve Anadolu’ya seyahat eden Hans Dernshwam’ın seyahatnamesinde Caramanos (Accusativus) şeklinde Karamanlılar anlatılmaktadır. Yedikule yakınlarına yerleşmiş olan bu topluluk, Karamandan gelmiş Ortodoks Hıristiyanlardır. Yunanca bilmeyen Karamanlılar Türkçe konuşmaktadırlar. Kitapta  "Kiliselerinde ayinlerini Yunan dillerinde yapmayıp Türkçe konuşurlar" denilmektedir. (5)  

Konya Sille'de bulunan Aya Elenia Kilisesi Karamanlıca yazılmış kitabesi

         1551’de Fransız gezgin Nicolas Do Nicolay "Muhteşem Süleyman'ın İmparatorluğu’nda" adıyla yazdığı Anadolu Seyahatnamesinde, kitabının son kısmında Karamanlılardan bahsetmektedir. Karamanlılar hakkındaki bilgiler arasında Tuğrul Bey zamanında Anadolu’ya gelen Türk topluluklarıyla geldikleri, Rum Türkmenlerin, Karaman ve Eşrefoğullarının 20.000 çadırdan oluşan kalabalık bir kitle halinde Anadolu'ya yerleştiği bilgisi verilmektedir.(6)

       Karamanos denilen ve Karaman’dan geldiği belirtilen  topluluğa Evangelinos Misaelidis, bu ismin, ilk defa Sultan I. Murat  tarafından kullanıldığını "Karamanlı ustalar getirin” sözlerinden sonra Karamanlı ifadesinin yaygınlaştığını yazmaktadır. Doğu Roma(Bizans) kaynaklarında Karamanie denilen topluluktan bahsedildiği, Edouard de Muralt’ın; Essai de Chronographie Byzantine pour Servir a’l Examen des Annales du Byzantine Empire et partıculierment Des Chronographes Slavons” isimli eserinde rastlanmaktadır. Doğu Roma İmparatorluğunu Bizans olarak adlandıran bu iddia Türklerin İstanbul’u fethinden 98 yıl sonra  ortaya atılmış ve Molier’in tiyatro eserlerinden  sonra yaygınlaşmıştır.

19.yüzyıldan kalma el yazması Kuran-ı Kerim 

  Karamanlıca  yazılmış "Kitab-ı Mukaddes" İncil  ile birlikte Konya-Sille Müzesinde

           1124 tarihli savaşta birçok Türk'ün esir alınarak Hıristiyanlaştırıldığı, I. Haçlı seferinin ardından I. Akksios döneminde 2000 kadar Türk’ün Adalara yerleştiği de bazı kaynaklarca yazılmaktadır. İstanbul’un Latin hakimiyeti altında olduğu dönemde Edirne’ye 1205 tarihinde saldıran Ulahya (Eflak) ve Karamanie krallarından bahsedilmektedir. 1034 tarihinde Alaşehir (Philedelpia)’ya kuşatmasında Türklerin takviye kuvvetlerini engellemekle Bizans tarafından görevlendirilen Alişir isimli kişinin komutasındaki Karamanie kuvvetlerinden bahsedilmektedir.

       Büyük Yunan Ansiklopedisinde yer alan  Turkopol maddesinde; Bizans askeriyesine mensup olan, sonradan Hıristiyanlaştırılmış, paralı Türk askerine verilen isimdir derken,  Alexis Savvades Turkopollerin, Türk kökenli, Müslümanken Hıristiyanlaşan, Bizans askeri birliklerinde paralı askerlik yapan ve Grek kadınlarla evlenenlerin çocuklarından oluşan askeri birlikler olduğunu iddia etmektedir. Türkçe konuşan “Turkofon” Ortodokslar hakkında 1437 yılında toplanan Batı Kilise tarihine ait Basle konsili’ne sunulan ve Latince olarak hazırlanan raporda; "Türk kafirlerin kıyafetlerini giyen din adamlarının, piskoposların ve baş piskoposların Anadolu’da değişik yerlerde dolaştıklarına, Türkçe konuştuklarına ve ibadet ve vaazın Türkçe verildiğine dikkat çekilmektedir” Kiliselerin bazılarında ibadetlerde Yunancanın yanında vaazların Türkçe verildiğinden bahsedilmektedir (7)

      Büyük Selçuklu ve Anadolu Selçukluları zamanında Türklerin büyük çoğunluğu Müslümanlığı kabul ederek, gelenlerle kaynaşmış varlıklarını devam ettirmişlerdir. Anadolu Selçuklularının Moğol istilası sonunda yıkılması üzerine kurulan Beylikler arasında yapılan mücadelelerde, Osmanlı Beyliği sınırlarını diğer beylikler aleyhine genişletmiştir. Osmanlı Devleti’nin  Anadolu’da hakimiyet kurma  mücadelesinde, Karamanoğlu Beyliği, Fatih Sultan Mehmet tarafından Osmanlı topraklarına katılmış ve Karamanoğlu Beyliğinin toprakları 

“Vilayeti Karaman" olarak adlandırılarak vergi toplanmaya başlanmıştır.

Kapadokya halayı

    Yavuz Sultan Selim tarafından Deraliye'ye getirtilen Sineson'luların Karamanos (Karamanlı) olarak adlandırılan Hırıstiyan Türklerden oldukları, incelediğimiz nüfus tahrir defterlerinde "Togan (Doğan), Tufan,  İşbir (İşbara,Eşber) Beyaz, Torasan, Tavil, Azem, Ulaş, Serender, Karyağdı, Tatar, Tatoros, Nazlı, Aslan, Karagöz adlarının bulunmasından anlaşılmaktadır. 

     Kanuni döneminde yazılmış bir coğrafya kitabında Peru'dan bahsedilen bölümde "Kaideleri ve yaşayış tarzları her ne ise zikrolunan tementitden memleketi gibi amel ederler. Ve bundan evvel bu Vilayetün halkı hepsi putperest idiler. Lâkin haliya Hispanya tayfasından dil ve kâide öğrenmiş ve nice ki Anadolu'nun ve Karaman'ın halkı dahi Türk tayfasından aynı şekilde (hemçünan) dil ve kaide öğrendiler." denilmektedir. (8)

    Buna göre Osmanlı yazar tarafından bahsedilen toplulukların putperest olarak değerlendirilip dil ve yaşam tarzlarını Osmanlı İdaresinde geliştirdikleri iddia edilmektedir. İslâmiyeti benimseyen Türklerin bu din dışında kalan inançları değerlendirmesine bir örnek olan bu değerlendirme aynı zamanda Anadolu'da Karamanlılar arasında farklı inançların olduğunun izahıdır. Ayrıca Kanuni döneminde yazılan bu kitaptaki bu bölüm Marko Polo'nun "burada Karamanlı Türkmenler yaşar" sözleriyle çelişmekte ise de; Marko Polo'nun gezi notları tarih olarak daha eskidir.

          Yunan isyanları sırasında bu isyanları destekleyen Fener Rum Patrikhanesinin bu faliyetlerine göz yummayan II.Mahmut Ortodoks Karamanlı Türklerle yakın ilişkiler kurarak Karamanlı kiliselerinin tamir-inşasına izin vermiş ve yardım etmiştir. Yunanistan'ın bağımsızlığının kabul edilmesinden sonra kendisine tabi Ortodoks cemaatleri Yunanlaştırmaya çalışmıştır.(Konstantin’in Hıristiyanlığı serbest bırakmasından sonra Heraklius döneminde  Yunan harfleri  kullanılmıştır)

Fotoğraf bu siteden

     Fener Rum Patrikhanesinin Etniki Eterya Cemiyeti faaliyetleriyle Yunanistan’ın bağımsızlığını ve Megalo İdeallerini destekleyen faaliyetlerinden, kiliselerde Yunanca ibadet ve ayinlerin yapılmasını istemesinden rahatsız olan Kumkapı ve Longa’da oturan Karamanlılar 1870 tarihinde başlarında piskoposları olduğu halde kiliselerde Yunanca tören ve vaaz verilmesini isteyen Fener Rum Patrikhanesi’nin bu kararına karşı direnmiştir. Patrikhane bu direniş karşısında Osmanlı Hükümetinden yardım istemek zorunda kalmıştır. Karamanlı Türk Ortodokslar, zaman zaman  Patrikhane’nin kararlarına itiraz ederek Osmanlı Hükümeti’ne müracaat ediyor ve kiliselerindeki dini törenlerin Türkçe yapılmasını ve bir Türk kilisesi kurmayı dile getiriyorlardı. Bu isteklerine olumlu cevap alamayan Karamanlıların II. Abdüllhamit’e de müraacat ederek Fener Rum Patrikliğinden kiliselerinin ayrılmasını istemişlerdir.

     Karamanlı Türk Ortodokslarıyla diğer Türk Ortodokslarını Fener Rum Patrikhanesi "Anadolu Rumları" olarak adlandırmış, Amerikalı misyonerler (Board misyonerleri) dini açıdan bağlı oldukları Ortodoks kilisesinin yazısı olan Yunan alfabesini kullandıkları halde Türkçe konuşan ve konuştukları Türk dilini Yunan harflerinden daha farklı bir şekilde”Karamanlıca” yazan Karamanlı Türk Ortodokslarını Fener Rum Patrikhanesinin adlandırdığı gibi Anadolu Rumları olarak adlandırıp Protestanlığı yaymak için Karamanlıca İncil hazırlayıp bastırmışlardır.(10)

       Karamanlı Türk Ortodokslarının Türk İstiklal Savaşı yıllarında Fener Rum Kilisesinin Yunan işgalini desteklemesinden duydukları rahatsızlığı dile getirerek Milli Mücadeleyi desteklemeleri ve Türk Ortodoks kilisesi kurmak istekleri bilinmektedir. Papa Eftim öncülüğünde birçok kilise cemaati tarafından desteklenen bu teşebbüs, yayınlanan Anadolu Sedası gazetesi ve gönderilen telgraflar dile getirilmiştir. 30 Ocak 1923 tarihinde imzalanan Mübadele antlaşması öncesi buna karşı çıkarak mübadeleyi kabul etmediklerini, Yunanistan'a gitmek istemediklerini sürekli olarak anlatmışlardır;

          "Anadolu’da Mecburi Mübadele’nin Türk Ortodokslara Şümulü Var mıdır?Biz Türk Ortodoksları, ırken Türk olduğumuz tarihen sabittir. Lisan ve âdât ve âdap ve muaşşerâtımız yine Türk’tür. Şu itibarla irkiyetleri Türk olmayan ve yalnız Türk tabiiyetinde bulunan diğer Rumlarla kabil-i kıyas değiliz. Bizim ekalliyetlerle hiçbir münasebetimiz yoktur. Doğrudan doğruya Türk İslâmların ekseriyeti dahilinde aynı ırka mensup ve yalnız din noktasından Ortodoksluk mezhebine saikiz.İşte bu menşe-i ırkıyemizi,aslımızı,lisanımızı tefsir ve ezhan ederek,ol suretde Türk İslam kardeşlerimizle birlikte Türk vatanının selamet ve saadetiigaye-i ulviyesinde aynı fikir ve hiss-i mütefekkir ile ve mütehassıs-ı yek vücut olarak yaşamaya karar verdik.Doğup büyüdüğümüz ana topraklarımızdan başka bize külliyen yabancı ve ahlak ve âdâtımıza,lisanımıza gayri muvafık muhitlerde,topraklarda yaşayamayız ve yaşamamızın da kabiliyet ve imkanı yoktur." demiştir. (11)

         Peki yıllar yıllar sonra ne oldu biliyormusunuz? Milli Mücadeleyi destekleyen, Türk olduğunu her yerde dile getiren, mübadele antlaşması sonucu Yunanistan'a gitmeyi şiddetle reddeden Papa Eftim'in bu tutumunun intikamı, torunu Sevgi Erenol'dan  alındı.

2007 yılında Türk-Ortodoks Patrikhanesinin adı Ergenekon davasına karıştırılmış ve Patrikhane var olduğu iddia edilen Ergenekon Terör Örgütünün karargahı olmakla itham edilmiş. Patrikhane Basın Sözcüsü Sevgi Erenerol dava kapsamında tutuklanmış, müebbet hapis cezasına çarptırılmış, 17-25 Aralık sürecinin arkasından özel yetkili mahkemelerin kaldırılmasının ardından serbest bırakılmış.

Aşağıda yazdığım Sevgi Erenerol'ün Ergenekon hakimlerine söylemiş olduğu şu sözler ancak Türk Milliyetçisi, vatan, bayrak sevdalısı kişilerin cümleleri olabilir:

"Şayet Kurtuluş savaşı zaferle sonuçlanmamış olsaydı; sanık sandalyesinde Mustafa Kemal ve Papa Eftim yan yana olacaklardı. 91 yıl sonra bu operasyonla Türk ordusuna açılan savaşta Türk ordusunun Genel Kurmay Başkanı sanık sandalyesinde oturtulurken onun yanında Papa Eftim'in torunu Sevgi'nin oturtulması bir tesadüf müdür? Asla!

Türk ordusu nasıl ki; Mustafa Kemal'in deyimiyle Türk birliğinin çelikleşmiş iradesiyse, Türk Ortodoks Patrikhanesi de Mustafa Kemal düşüncesinin çelikleşmiş iradesidir. Tekrar ediyorum. Bugün bu salonda Genel Kurmay Başkanımızın yanında olmak benim için şereftir, onurdur, namustur!"

            Yukarıdaki yazı Ümit Doğan'ın Türk Papa adlı kitabından alıntıdır.

       Fener Rum Patrikhanesini ve işgalleri kınayan Türk Ortodoks Cemaatinin ruhani temsilcilerivle, murahhasları arasında Nevşehir Türk Ortodoks Cemaati Murahhası Güdürlüoğlu Anarkius ve Ürgüp Türk Ortodoks Cemaati Murahhası Hacı Eftimoğlu Efdad’da bulunmaktadır..

              Özetle:  Türklerin 1071 Malazgirt Savaşı öncesinde Anadolu’da yaptıkları Malazgirt savaşı  sırasında, Bizans ordusunda görev yapan Türk askerlerinin savaştıkları ordunun Türk ordusu olduğunu anladıkları anda saf değiştirerek Sultan Alparslan tarafında savaşa katılmaları, Türk bilincine sahip olduklarının göstergesidir. Malazgirt savaşı sonrasında Anadolu’da hakimiyetlerini her geçen gün arttırarak  devlet kuran Türkler,  Bizans ordusunda görev yapan Türk boyları ve yine Bizans hakimiyeti altında yaşayan Hırıstiyan Türklerin sağladığı destekle daha da kuvvetlenmiştir. Anadolu Selçuklu ve Osmanlı hâkimiyetleri altında yaşamaya başlayan Türklerin bir kısmı Müslümanlığı kabul etmişse de, Hıristiyan Türklerin bir kısmı da varlıklarını Hıristiyan Ortodoks olarak devam ettirmiştir.

        Moğol istilası(Hülagü ve Timur) sırasında ve sonrasında Hıristiyan, Manihesit ve Budist bazı Türk , Tatar ve Moğol topluluklarının Anadolu’ya yerleştirilmesinin yanısıra eski Göktanrı inancına sahip Türk boylarının da Anadolu’ya gelerek yerleştiği bilinmektedir. Bunların bir kısmı zamanla Müslüman olurken, bir kısmı eski dinlerine bağlılıklarını sürdürmüşlerdir. İç Anadolu’da Nevşehir-Kayseri-Niğde-Tokat-Ordu çevresine yerleştirilen Tatar-Türk boyları arasında "Maniheist" inancına sahip Türklerin zamanla Müslümanlığı benimsedikleri, bununla birlikte Gayrimüslim-Hıristiyan-Türk  topluluklarının da Türk hakimiyeti altında hayatlarını sürdürmeye devam ettikleri görülmektedir. Kur’an’da 30’uncu sure olan “Rum “suresinden dolayı Anadolu’da yaşayan topluluklara (Müslümanların haricinde ) Rum(Romalı) adı verilmiş bu yüzden Türk Ortodoksları da kendilerini bu adla adlandırmışlardır. 

      "Gerçi Rum isek de hurufumuz Yonanice denilmesi, Roma(Rum) bu sebebledir."

     Yukarıdaki cümleden de anlaşıldığı gibi kendilerini tanımlarken Yunan olarak değerlendirmemişlerdir. Türk Ortodoksları bağlı oldukları kiliselere  kayıt edilirken baba adlarına göre kayıt edilmektedir.

      Lozan Barış görüşmeleri sırasında İsmet İnönü’nün "50.000 Türk Ortodoksu Müslümanlarla eşit yaşamak istediklerini dile getirmektedirler” sözleri Anadolu’dan ayrılmak istemeyen Türk Ortodokslarının durumlarını özetlemektedir. Buna rağmen mübadele meselesi dine dayalı zorunlu yer değişimini esas alarak imzalanmıştı. Bunun sonucu olarak Türk Ortodoksları Yunanistan’a gönderilirken, Yunanistan’da yaşayan Müslüman Türklerle birlikte, Yunan, Slav, Arnavut, Pomak, Bulgar, Ulah vd. Müslümanlar etnik kökenlerine bakılmaksızın mübadeleye tabi olmuşlardır. Yunanistan’ın almak istemediği Arap ve Arnavut Ortodoksları meselesi daha sonra çözüme kavuşturulmuştur.. 

*******Türk Papa Eftim'in ölümünden sonra  yerine oğlu Turgut Erenerol geçer. Alparslan Türkeş'in desteğiyle Hırıstiyan Türk halklarını Türk Ortodoks Patrikhanesi çatısı altında toplamak istemiş. Bu konuda Gagavuzların Cumhurbaşkanı Stefal Topal ile görüşülmüş, olumlu adımlarda atılmış ancak nihai bir sonuca varılamamıştı.

İşte böyle Karamanlıların hikayesi.......Sevgili Leyla Kaplan konuyu Millattan önce 4200'lü yıllardan alıp, 30 Ocak 1923 Lozan Barış Antlaşmasına kadar getirdi. Ardından bu tarihi olay 2007 yılına dayandı, 2019'da da nihayet bloga konuldu :) 

Bu yazıyı hazırlayan Sevgili Hocam Leyla Kaplan'a en kalbi duygularımla......... 

Bana sertaccihan01@gmail.com adresinden ya da 0538674829 nolu whatsapp hattından ulaşabilirsiniz. 
                                                                                                                           Sevgilerimle 

1- Ekrem Memiş:Eskiçağ Türkiye Tarihi,Konya 2002,sh.16,17) 
2- Marco Polo’nun Geziler Kitabı(Çeviren:Ömer Güngören),İstanbul 1985,sh.19 
3- Ali Bademci;Karamanlılar Rum Veya  Ermeni mi?,19 Kasım 2014,Haberiniz com)   
4- Karamanlılar:Bin 960, Maria Stamova; Çok Dillilik Açısından Gagavuz Türkleri,Çağdaş Türklük Araştırmaları Sempozyumu(2002) Ankara Üniversitesi Dil Ve Tarih Coğrafya Fakültesi Yayınları No:395, Ankara 2004, sh.183,185   Yonca Anzerlioğlu: Karamanlılar, Urumlar ve Gagavuzlar Arasında Tarihsel Ve Sosyo Kültürel Bağlar Var mıdır? Çağdaş Türklük Araştırmaları Sempozyumu (2002) Ankara 2004, sh.221,231    
5- Mustafa Ekincikli, Karamanlı Ortodoks Türkler, Ankara 1998,s.137, Yalçın Öcal,Tarihin Işığında Gayrimüslim Türkler,İstanbul,2004,s.15-16)  
6- Mustafa Ekincikli,a.g.e.s.130-138)  
7- Vryonis Speros,The Decline of the Medival Hellenism in Asia Minor and Process of İslamiztion from 11.th. through the 15. Centuries, Los Angeles 1971,s.452-453,Yonca Anzerlioğlu, Tarihi Verilerle Karamanlı Ortodoks Tarihi,Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, s.51,sh.179.,Mustafa Ekincikli, a.g.e,s.137)Sebahatin Yaşar, Son Kırifos Romanında Türk Ve Yunan Milliyetçiliği Osmanlı Gayrimüslimlerinde Milliyetçiliğin İç Etkenleri,Türk Yurdu,Mart 2012,Sayı:295) 
8- Hayrullah Kaya:Karamanlıca Bir Esere Göre Karamanlıca’da Arapça ve Farşça Kelimeler,Turkısh Studies,volume3/3 Spring 2008,sh.482,483 )
9- İbrahim Erdal, Türk Basınına Göre Ortodoks Türklerin Milli Mücadeledeki Tutumu,Atatürk Yolu Dergisi, Mayıs-Kasım 35-35.sayılar, s.333-343 Bülent Atalay, Fener  Ortodoks Rum Patrikhanesi’nin Siyasi Faaliyetleri (1908-1923), Tarih Ve Tabiat Vakfı Yayınları, İstanbul 2001, s.186 Zekeriya Türkmen, İstiklal Harbi Yıllarında Türk Ortodokslarının Fener Rum Patrikhanesine Karşı Yürüttükleri Propoganda Faaliyetleri, Askeri Tarih Bülteni 24/46,Şubat 1999, s.71, Sebahhatin Yaşar, Son Kırifos Romanında Türk Ve Yunan Milliyetçilik
10- Bülent Atalay,Fener Ortodoks Rum Patrikhanesi’nin Siyasi Faaliyetleri(1908-1923) Tarih Ve Tabiat Vakfı Yayınları, İstanbul 2001, s.186
11- İstamat Zihni,Anadolu Ortodoksluk Sedası,29 Temmuz1339 /1923,No:2) 

                                                            

---