SELANİK KAYALAR CUMA KÖYDEN GELENLERİN İSİMLERİ

Herşey Balkan savaşlarının kaybedilmesi ile başlamıştı. Sarıgöl'ün kıyısındaki   köylerinde eski huzur artık yoktu. Yıllardır omuz omuza yaşadıkları, ekmeklerini aşlarını paylaştıkları Yunan ve Bulgar komşuları artık eskisi değildi. Düşman kesilmişleri sanki....cennet köyleri şimdi cehennem olmuştu onlara....

Savaşlara bağlı olarak Camiler- Kiliseye, Kiliseler-Camiye çevrilmiş. 

Köy sahasının tamamı simsiyah kömür 

Tenleri esmer, ela gözlü iki küçük kız kuran okumaya, hatim etmeye o gün yine gizlice camiye gideceklerdi. Necibe ile Fatma'nın arasında sadece iki yaş vardı. Birlikte çıktılar evden..... sarı caminin arka kapısına doğru usulca yürüdüler. Kapıyı açıp içeri süzüldüler.  Köyün diğer çocukları ve cami hocası onları bekliyorlardı.Oturup hemen başladılar derse......her an jandarma gelip, camiyi basıp huzursuzluk çıkarabilirdi. Hiçbir şey eskisi gibi değildi. Müslümanlara yapılan baskılar her geçen gün artıyordu. Dersi çabucak bitirip, gizlice tekrar evlerine dönmek için yola çıktılar. Terslik bu ya; koşarak giderken,  ayağı takılıp yere düşen Fatma'nın sol gözüne bir tel parçası girer ve neredeyse yarı yarıya görme yetisini kaybeder. 

Fatma; yaşadığı 80 yıl boyunca o sene hatmini tamamlayamadığı için çok üzülür, Necibe ablam bitirdi ben bitiremedim diye zaman zaman gözyaşlarına boğulur.......

Bu olaydan birkaç yıl sonra mübadele kararı çıkar. Hareket vakti gelmişti artık....sahibi oldukları köyde, misafir olmuşlardı. Denkler hazırlandı, göl kenarındaki sazlıkların arasından son kez baktılar o uçsuz bucak Sarıgöl'e...ne sepetler örmüşlerdi o sazlıklardan, balıkçı kayıkları kenarda...herkes, her şey ağlıyordu o gün...bilir misin o ayrılık acısını? toprağın yüreği burkulur, gökyüzü mavi değil gri, Sarıgöl'ün üzeri dingin.....hani öyle bir an gelir de hiç ses çıkmaz ya,...hani ölüm sessizliği çöker ya doğaya, insana......öyle bir şey işte....

suyu boşaltılan Sarıgöl havzası

Yola çıkmadan  çetelerden korumak için genç kadınların, kız çocuklarının yüzüne kara sürülür.Fatma hep anlattı çocuklarına toprağı aldık, yüzümüze sürdük diye... Yıllarca anlam veremedi çocukları, toprak nasıl kararttı yüzlerini diye........
 Ne zaman anladılar dersiniz peki.....60 yıl sonra o köye ilk kez  gittiklerinde. Etrafında birçok termik santral vardı. Toprağı siyah terk edilmiş bir köydü......her yerde raylı sistem vardı. Anlattıkları gibi bir göl yoktu ama... 
Çünkü gölün dibinde, 2.Dünya Savaşı sırasında Almanlar kömür bulmuşlardı, ardından gölün tamamını boşaltmışlardı.

Necati Cumalı'nın anne tarafı Cuma köylüdür ve Osmanlı kayıtlarında bu yerleşim yeri Cumapazarı diye geçer. Bir zamanlar yerleşim merkezi burayken daha sonra on beş kilometre kadar kuzey batısındaki Kayalar merkez olmuştur.

Cumalı 1978 yılında Yunanistan'ı ilk kez ziyaret ediyor. Revizyonist adlı hikaye kitabının içinde yer alan Kayalar rehberim adlı öyküsünde oralarla ilgili şunu söylüyordu:

"Kayalar şimdiki adıyla Ptolemais annemin kasabasıydı. Selanik-Florina yolundan saptıktan sonra Kayalar'a kadar 30 km tutan yol boyunca iki yanda alabildiğine anızlı tarlalar uzanıyordu.Çocukluğumdan beri annemden dinlediğim öykülerin geçtikleri yerleri görmeye gidiyordum.Büyük toprak sahiplerinin kanlı çekişmeleri, göçler, yangınlar, pusular ve savalarla dolu öykülerdi tümü......" diyor Necati Cumalı......

Cumaköy' e giden yol

Cumalı; Viran Dağlar'da bir kısmını anlattığı işte bu olaylardır. Bugün Cumalı'nın gördüğü yerlerde kömür çıktığı için romanda adı geçen bazı köylerin beyler diyarı Cuma kasabasının ve meşhur Sarıgöl'ün kamulaştırılarak ortadan kaldırıldığını bir dipnot olarak düşmeliyim. Bugün orada bir değil  dört adet termik santral var. Cuma'dan Kayalar'a doğru uzanan ve ortasında ada olan Sarıgöl artık yok, çünkü kurutulmuş. Altında zengin kömür yatakları var. Ama Viran Dağlar'a mekan olan Uçana dağları elbette yerinde duruyor.(Aslında o bölgedeki silsile halinde devam eden dağların adı  Ağustos Dağlarıdır. Rumlar o dağlara Vermiyon dağları diyorlar.) Mübadele isimli kitabında İhsan Tevfik......

Ağustos dağları

Bizimkilerin altınları sakladıkları su kuyusu

Aşağıdaki liste mübadele kararı ile Selanik Manastır Vilayeti Kozana Livası Kayalar kazası Cuma köyden gelen 244 kişiye  ait isim listesidir.  233.sırada bulunan annemin babası İzzet dedemde Cuma köyden gelip, Çorum Sungurlu Çarşıdere köyüne yerleştirilmiştir.

Umarım birçok mübadile faydası olur. Sevgilerimle

1-Tekirdağ ili Çorlu ilçesinde iskan edilen Salih kızı Penbe

2-Çiftçi ve öğretmen Yunus Ahmet oğullarından Kerim oğlu Veis

3-Yozgat ilinde iskan edilen öğretmen Ahmet oğlu Hafız Hüseyin

4-Hacı Hüseyin kızları Ruyziba, Zülale ve Şevket

5-Çiftçi Abdül oğulları Hasan, Rıza ve İsa

6-Zülfikar oğlu Akif

7-Hacı Hüseyin kızı Ruyziba

8-Çiftçi Hacı Mehmet oğlu İdris

9-Çiftçi Hacı Mehmet oğlu Musa

10-Çiftçi Musa oğulları Osman ve İbadullah

11-Çiftçi İsmail Kara Salih eşi Hanife

12-Çiftçi İbrahim oğlu Ali ve Sabri

13-Çiftçi Ömer oğlu Mümin

14-Çiftçi Davut oğlu Abdurrahman

15-Çiftçi Yusuf oğlu Rüstem

16-Çiftçi Davut oğlu İdris

17-Davut oğlu Hüseyin

18-Çiftçi Zülfikar oğlu Zekeriya

19-Çiftçi Yusuf oğlu İbrahim

20-Çiftçi Salim oğlu Sami, Rahmi ve Fehmi

21-Çiftçi Ahmet Hoca oğlu Şerif

22-Çiftçi İsmail oğlu Üzeyir

23-Çiftçi Süleyman oğulları Zülfikar ve Halil

24-Çiftçi Ömer oğulları Mehmet ve Maksut

25-Çiftçi Halil oğlu Nazmi

26-Çiftçi Halil oğlu Hasan

27-Çiftçi Ahmet oğlu Murat

28-Çiftçi Hacı Yahya oğlu Veli

29-Çiftçi Hacı Osman oğlu Hacı Mehmet

30-Çiftçi Mehmet oğlu Rasim

31-Çiftçi Mehmet oğlu Hafız Besim

32-Çiftçi Hamit oğlu Şükrü

33-Çiftçi Hayrettin oğlu Seyfettin

34-Çiftçi Ferit oğlu Süleyman

35-Çiftçi Süleyman oğlu Şerif

36-Çiftçi Şehabettin oğlu Sabit

37-Çiftçi Sait oğlu Harun

38-Çiftçi Emir oğulları Recep ve İsmail

39-Çiftçi Nebi oğlu Necip

40-Çiftçi Nebi oğlu Salih

41-Çiftçi Veli oğulları Nazif, Tevfik, Vahit ve Kani

42-Çiftçi Süleyman çocukları Derviş, Saadet ve Şadiye

43-Çiftçi Süleyman oğlu Derviş ve Saadet

44-Çiftçi Muslih oğlu Şemsettin

45-Çiftçi Salim oğlu Zehrop

46-Çiftçi Zehrop oğlu Salim

47-Çiftçi Talip oğulları Hüsnü, Hayri ve Nazmi

48-Çiftçi Talip oğlu Sinan

49-Çiftçi Mustafa Hoca oğlu İbrahim

50-Çiftçi Ali Rıza oğlu Sadettin

51-Çiftçi Hasan oğlu Salih

52-Çiftçi Süleyman oğlu Muharrem ile Rıdvan çocukları Durmuş, Muharrem, Mümine ve Havva

53-Çiftçi Hasan oğlu Nuri

54-Çiftçi Hasan oğlu Kazım

55-Çiftçi Selim kızı Hamide

56-Çiftçi Halil oğlu Yasettin

57-Çiftçi Salih oğlu Mehmet

58-Çiftçi Mustafa oğlu Mümin

59-Çiftçi Hasan Ali oğlu İbrahim ile Hamit oğlu Arslan

60-Çiftçi Rıfat oğlu Ragıp

61-Çiftçi Ragıp oğlu Halit

62-Çiftçi Şerif oğlu Kamil

63-Çiftçi Şerif oğlu Hayrettin

64-Çiftçi Şerif oğlu İdris

65-Çiftçi Osman oğlu Burhan

66-Çiftçi Ömer oğlu Abdurrahman

67-Çiftçi Ömer oğlu Şükrü

68-İzmir ili Seferihisar kazasında iskan edilen çiftçi Şerif oğlu Hasan

69-Manastır vilayeti Kozana livası Kayalar kazası Cuma Köyü Tekke Dergahı Postnişini Kazım Baba'ya ait tasfiye talepnamesi.

70-Çiftçi Ahmet oğlu Rüstem

71-Çiftçi Mehmet Emin oğlu Kadir

72-Çiftçi Hüseyin oğlu İsmail

73-Çiftçi Süleyman kızı Reyhan

74-Çiftçi Şükrü oğlu Hüseyin

75-Çiftçi Ferhat oğlu Bekir

76-Çiftçi Hüseyin oğlu Salih

77-Çiftçi Mustafa oğlu Abdurrahim

78-Çiftçi Veli oğlu Hurşit

79-Çiftçi Latif oğlu Hasan

80-Çiftçi Ali oğlu Osman

81-Çiftçi Ali oğlu Mümin

82-Çiftçi Ali oğlu Ahmet

83-Çiftçi Veli oğlu Mustafa

84-Çiftçi Şaban oğlu Ali

85-Çiftçi Hasan oğlu Kerem

86-Çiftçi Mehmet oğlu Timur Ali

87-Çiftçi Ahmet oğlu Hamit

88-Çiftçi Mustafa oğlu Şemsettin

89-Çiftçi Mustafa oğulları Şerif, Mümin, Şaban, Rasim, Kamil ve İsmail

90-Çiftçi Halil oğlu Mürteza

91-Çiftçi Şuayp oğlu Abidin ve zevcesi Ömer kızı Nadire

92-Çiftçi Halil oğlu Salim

93-Çiftçi Halil oğlu Sadullah

94-Çiftçi Şaban oğlu Tafil

95-Çiftçi Süleyman oğlu Yaşar

96-Çiftçi Hidayet oğlu Naci

97-Cuma köyünden gelen ve Samsun ilinde iskan edilen Mahmut kızı Şirin

98-Çiftçi Mahmut kızı Feyziye

99-Hacı Hüseyin kızı Ruyziba

100-Şuayp oğlu Salih, Elmas oğlu Mehmet, Mümin oğlu Şerif

101-Süleyman kızı Emine ve Mustafa kızı Cemile

102-Çiftçi Şerif oğlu Muharrem

103-Çiftçi Süleyman oğlu Halim

104-Çiftçi Şaban kızı Firuze

105-Zeynel çocukları Abdurrahim ve Gülbeyan

106-Çiftçi Arif Çavuş oğlu Halil

107-İstanbul ilinde iskan edilen Ali oğlu Mahmut ve kızı Havva Pakize

108-Çiftçi Abdül oğlu Rıza ve İsa

109- Çiftçi Abdullah çocukları Kani, Sabri ve Arslan

110-Manastır vilayeti Kozana livası Kayalar kazası Cuma köyündeki Bektaşi Dergahı Vakfı

111-Çiftçi Sait oğlu Şaban

112-Çamlı Ömer kızı Suphiye

113-Çiftçi Arif Çavuş oğlu Said

114-Çiftçi Hacı Mehmet kızları Naib ve Peruze

115-Çiftçi Arif oğlu Osman

116-Çiftçi Ahmet oğlu Salih

117-Manastır vilayeti Kozana livası Kayalar kazası Cuma köyünün cami, mektep ve haymalar ile arazi ve otlakiyesine ait tasfiye talepnamesi.

118-Çiftçi Recep kızı Fatma

119-Çiftçi Sadettin oğlu Mehmet

120-Çiftçi İsa oğlu Salim

121-Çiftçi İsa oğlu Halim

122-Çiftçi İbrahim oğlu Mehmet

123-Çiftçi Hasan oğlu Yusuf

124-Çiftçi Yusuf oğlu Hacı Salih

125-Çiftçi Hüseyin oğlu Sabri

126-Çiftçi Yusuf oğlu Mümin

127-Çiftçi İsmail oğlu Ahmet

128-Çiftçi İsmail Çavuş oğlu Adem

129-Çiftçi İsmail Çavuş oğlu Mehmet

130-Çiftçi Recep oğlu Bayram

131-Çiftçi Hasan çocukları Kahraman, Maksut ve Arslan

132-Çiftçi Latif oğlu Hamit

133-Mehmet Ali kızı Üsnişe

134-Çiftçi Hasan çocukları İsmail ve Süleyman

135-Çiftçi İbrahim kızı Fatma

136-İdris kızı Zülkadem

137-rençber Abdullah kızı Hanife

138-çiftçi Arif oğlu Mümin

139-Çiftçi Şerif oğlu Ali

140-Çiftçi Hasan oğlu Mahmut

141-Çiftçi Davut oğlu Hasan

142-Çiftçi Davut oğlu Mehmet

143-Çiftçi Hasbi oğlu İzzet

144-Çiftçi Mehmet oğlu Kamil

145-Çiftçi Salih Hoca oğlu Abidin

146-Çiftçi Süleyman oğlu İbrahim

147-Çiftçi Numan çocukları Resul ve Süleyman

148-Çiftçi Ramazan oğlu Abdulfettah

149-Çiftçi Mehmet Ali oğlu Hayrettin

150-Çiftçi Mehmet Ali oğlu Mehdi

151-Çiftçi Mehmet Ali oğlu Arif

152-Çiftçi Mehmet Ali oğlu Şerif

153-Çiftçi Şerif oğlu İzzet

154-Halil oğlu Saliddin

155-çiftçi Hacı Mehmet oğlu Hüsnü

156-Çiftçi Sadullah oğlu Ziyaeddin

157-Tüccar Zülfikar oğlu Akif ve Nihat

158-Çiftçi Necip oğlu Bahattin

159-Çiftçi Üzeyir oğlu Halil

160-Çiftçi Üzeyir oğlu Osman

161-Çiftçi Şerif oğlu İsmail

162-Çiftçi Mehmet oğlu Cafer

163-Çiftçi Abdül oğlu Hasan

164-Çiftçi Haşim oğlu Meravid

165-Çiftçi Haşim oğlu Orhan

166-Çiftçi Mahmut oğlu Üzeyir ve eşi İsa kızı Dönüş

167-Çiftçi Yusuf oğlu Rüştü

168-Çiftçi Yusuf oğlu Nuri

169-Çiftçi Yusuf oğlu Hayrettin

170-Çiftçi Yusuf oğlu Murat

171-Çiftçi Ali oğlu Yusuf ve eşi Yusuf kızı Feride

172-Çiftçi Celalettin oğlu Ali

173-Çiftçi Celalettin oğlu Cavit

174-Çiftçi Recep oğlu Tahir

175-Çiftçi Süleyman oğlu İlyas

176-Çiftçi Davut oğlu Ahmet

177-Çiftçi Arif Çavuş oğlu Celalettin

178-Çiftçi İsmail oğlu Ömer

179-Çiftçi Selim oğlu Şahin

180-Çiftçi Selim oğlu Kadim

181-Çiftçi İbrahim oğlu Kamil ve Osman oğlu Rasim Tevfik

182-Çiftçi Mehmet Emin oğlu Salih

183-Çiftçi Ferhat oğlu Abdullah

184-Çiftçi Kerim çocukları Ferhat ve Muhyittin

185-Çiftçi Timur Ali oğlu Yaşar

186-Çiftçi Timur Ali oğlu Adem

187-Çiftçi Timur Ali oğlu Muharrem

188-Çiftçi Celil çocukları Harun ve İbrahim

189-Çiftçi Selahattin çocukları Reyhan ve Osman

190-Çiftçi Latif oğlu Ahmet

191-Çiftçi Latif oğlu Ragıp

192-Çiftçi İbrahim oğlu Hüseyin

193-Çiftçi İbrahim oğlu Hasan

194-Çiftçi Şuayp oğlu Rıfat

195-Sait çocukları çiftçi Yusuf, Şaban ve Rıza

196-Çiftçi Yakup oğlu Salim

197-Çiftçi Bayram kızı Sabriye

198-Çiftçi Yakup oğlu Ömer

199-Çiftçi Ahmet kızı Fatma

200-Çiftçi Mustafa oğlu Eyüp

201-Çiftçi Mustafa oğlu Ahmet

202-Çiftçi Recep kızı Hanife

203-Çiftçi Vehbi oğulları Enver ve Nazmi

204-Çiftçi Veysel oğlu Rüstem

205-Çiftçi Arif oğlu Mehmet

206-Çiftçi Muhlis oğlu Arif

207-Çiftçi Hacı İbrahim oğlu Kamil

208-Çiftçi İbrahim oğlu İsmail

209-Çiftçi Halil oğlu Timurşah

210-Çiftçi Abdurrahman oğlu Yahya

211-Çiftçi Şükrü çocukları Süleyman, Veli, Rıza ve Sadık

212-Çiftçi Halil oğlu Elmas

213-Çiftçi Halil oğlu Salim ve Salim oğlu Kahraman

214-Çiftçi Halil oğlu Şerif

215-Çiftçi Sadettin oğlu Osman

216-Çiftçi Mehmet oğlu İbrahim

217-Çiftçi Sadettin oğlu Selim

218-Çiftçi Kerim oğlu Kadir

219-Çiftçi Abdurrahim oğlu Abdurrezzak

220-Çiftçi Abdurrahim oğlu Ruşen

221-Çiftçi Yaşar oğlu Şahabettin

222-Çiftçi Mehmet oğlu Ahmet

223-Çiftçi Hacı İsmail oğlu Mehmet

224-Çiftçi Hasan oğlu Kerim

225-Çiftçi Recep oğlu Ahmet ve Adil oğlu Reis

226-Çiftçi Davut oğlu Emrullah

227-Çiftçi İbrahim oğlu Şaban

228-Çiftçi Abdül oğlu Muharrem

229-Çiftçi İbrahim oğlu İdris

230-Çiftçi Timur Ali oğlu Hasan

231-Çiftçi Timur Ali oğlu Zeynel ve Hasan

232-Çiftçi Himmet oğlu Emin

233-Çiftçi Osman oğlu İzzet

234-Çiftçi Osman oğlu Raif

235-Çiftçi Demirali oğlu Cuma

236-İzmir ili Değirmendere nahiyesi Çile köyünde iskan edilen çiftçi Arif oğulları Recep ve Hakkı

237-İzmir ili Bergama kazası Çandarlı nahiyesinde iskan edilen Kuru Musa oğlu Hüseyin'in eşi Hasibe

238-Samsun ili Bafra kazasında iskan edilen Bayram oğlu Abdurrahim

239- Samsun ili Bafra kazasında iskan edilen Cavit kızı Lütfiye

240-Tekirdağ ili Çorlu kazasında iskan edilen Salih kızı Pembe

241-İstanbul ili Fatih ilçesinde iskan edilen Osman kızı Hasime

242-Ahmet oğlu Salih

243-Balıkesir ili Ayvalık kazasında iskan edilen Abdullah kızı Fatma Zehra

244-Çanakkale ili Ayvacık kazası Küçükkuyu nahiyesinde iskan edilen Hüseyin oğlu Atıf

SELANİK KAYALAR'A BAĞLI KÖYLER ve SİVASLI KUZMAN USTA

Sivas'da eski bir konak

Kuzman usta Sivas Şaryeri doğumlu  yaşamış bir karakterdir. Efsane gibi anlatılan bir taş ustasıdır. Sivas'ın Suşehri ilçesindeki tarihi hamamı onun yaptığı söylenir. Zarif bir yapıdır. Kuzman ustanın torunu 2008 yazında dedesinin köyü olan Şaryeri' ni ziyaret etmiş ve dedesinin yaptığı hamamın fotoğraflarını çekmiştir. Zamanında tamamı Rum olan Şaryeri köyü, Rumların Ebeşinde dağları dediği Kösedağ'ın eteklerindedir. Bir zamanlar yakınında simli kurşun madeninin de olduğu ilginç bir köydür.

                                                                              UÇANA

DEBRE

Kuzman ustanın anası Ersaia ana köyün uluanasıydı, bilge kadınıydı.Herkes ondan çekinirdi. Sözüne güvenilir, saygıda kimse ona kusur etmezdi.

Doğanın gizini bilirdi Ersaia Ana...çiçeklerin dilinden en iyi o anlardı. Ebeşinde dağlarının kendilerine armağan ettiği otları, türlü çiçekleri hastaları iyileştirmede kullanılırdı.Civardaki Ermeni köyleriyle, Müslümanlar ona gelir şifa arardı.

............

Ersaia ana Ebeşinde'nin eteklerindeki Evliyaoğlu yaylasına her çıktığında çeşit çeşit şifalı otlar toplardı. Nadir bulunan Tutya çiçeği Evliyaoğlu yaylasının yanındaki "gemalmaz" denen otlaklarda çok olurdu.Her derde deva idi tutya çiçeği.....Ersaia Ana tutya çiçeğini karabaşla, limon otuyla ve dahasını söylemediği  birçok bitkiyle bazı otlarla karıştırır, ölüyü diriltecek iksirler yapardı.

............ tutya çiçeğini daha tazeyken koparıp, gözlerinin üstüne sürer, öylece bir müddet gözleri kapalı kalır, gelmişi geçmişi düşünürdü.

AŞAĞI YUKARI KAYLAR MERKEZ YANI

Kuzman Ersaia ananın biricik evladıydı. Dünya ahiret İlya'sını biricik emanetiydi. Ersaia ana İlya'sını kaybettikten sonra bir daha evlenmemişti. Akçalıyandon köyüneki sahipsiz mezarı sıkça düşünür, evinin içinde tütsüler yakar, uzun uzun ağlardı İlya için......

......tanışmalarını düşünürdü bazı bazı daha ilk gördüğünde tutya demeti vermişti ona İlya....kıpkırmızı olmuştu ama utana sıkıla o taç yapraklı, hoş kokulu çiçekleri almıştı İlya'nın elinden...geldikleri Akçalıyandon köyünde tutya çiçeği çok olurdu. Oradaki Akçadağ'ın daha da ulusuydu Ebeşinde .....ahh bir kerecik bir tutya çiçeği verecek kadar karşısına geçseydi ya İlya'sı belki sımsıkı sarılır, bırakmazdı onu gitsin başka diyarlara.......

Gümüşhane'de köylerinin yakınındaki maden ocağında çalışan İlya'yı çok kötü bir kaza sonucu yitirmişti Ersaia.......kazadan sonra aynı kazada eşlerini kaybeden aileler ile birlikte oturdukları Akçalıyandon'dan kalkıp bu köye gelmişlerdi. Güya madenden, o lanet olası madenden kaçmışlardı hep birlikte ama Şaryeri'nin biraz ilerisinde de bir simli kurşun madeni vardı. Kuzman'ı o madene göndermeyeceğine kendi kendine söz verdi. Ne iş yaparsa yapsındı oğlu, ama kocasından sonra tutuğu tek dalı madene gömmemeye kararlıydı.

SULPOVA

Ersaia ana Şaryeri'ne geldikten sonra uzun yıllar evini kendi çekti çevirdi. Adına "düzen" dedikleri ağaçtan yapılma küçük bir dokuma tezgahı edindi. O düzende yıllarca çok güzel çoraplar,peşkirler dokudu. Heybeler yaptı. Evliyaoğlu yaylasındaki bitki köklerinden çıkardığı boyalarla renklendirdi. Çaput kilimler yaptı,yerlere yaygı olsun diye...el emeği göz nuru yaptığı bütün işler kasabada, Endires pazarında oğlu Kuzman tarafından satıldı.....

Kuzman bir taraftan anasının ürettiklerini sattı, bir yandan da Çakır usta adlı bir Ermeni ustanın yanında duvarcı çıraklığına başladı. Kendisini işe öyle verdi ki Kuzman, tez zamanda kalfalığa geçti. Çakır usta titiz adamdı, öyle yapılan her işi beğenmezdi. Ama bu yetim Kuzman öyle gayretli bir çocuktu ki, adeta kendini kaybediyordu çalışırken....Çakır usta'ya göre işini gönül rahatlığı ile miras bırakacağı kişi artık Kuzman'dı.

Çakır ustayla,Kuzman birlikte çok yapılar kurdular. Endires hamamını birlikte yaptılar. Yaptıkları işler her yerde duyuldu, övüldü.İş yetiştiremez oldular.

...............

ÇALCILAR

Avlulu ve genellikle iki katlı evler çatıyorlardı.Muhakkak sofalı olurdu yaptıkları evler.....sokağa penceresi olmazdı evlerin...ama avluya bakan pencereleri sıkça koyarlardı.Evlerin sırtını kuzeye sağır yaparlardı, avlu ne kadar güneş alırsa o kadar iyiydi.Onların yaptığı ev düzeninde evin içinden ahşap bir merdivenle yukarı çıkılırdı.Evin alt katını depo,mutfak gibi kullanılacak tarzda yaparlardı. Odaların genişliğini sofanın durumuna göre ayarlanırdı.Genellikle sofanın yan tarafında ikişer oda yer alırdı ve binanın arka tarafına yapışmış olurdu bu odalar....tuvaleti merdiven altına koyarlardı, bahçeye yakın olsun diye....

....

Fotoğraf bu siteden

HASANKÖY

KATRANSA

Kuzman'ın hayatı  köy ve kasaba arasında anasının istediği gibi maden ocağının olabildiğince uzağında geçti. Ana-oğulun canını sıkan tek şey uzaktan uzağa gürültüsünü duydukları savaştı. Barut kokuları her ne kadar Endires'e ulaşmamışsa da insanların tedirginlikleri günden güne artıyordu. Yollarda göçünü almış giden kalabalıklar görüyordu.

Tebaası oldukları Osmanlı, doğu cephesinde yenilmiş, ordu merkezi Endires yakınlarına taşınmıştı. Kuzman artık çok daha fazla asker görüyor, ovadaki Ermeni köylerinin etrafında daha sıkı tertibat alındığını görüyordu. Müşeknis ve Pürk köylerindeki bazı Ermenilerin huzursuzluk çıkardığını hatta Karahisar-ı Şarki'de ki isyana yardıma gittiklerini söylüyorlardı. Doğru muydu? Yalan mıydı? düşünüyordu, ama gerçek olan birşey vardı artık insanlar birbirlerine güvenmez olmuşlardı.

........ birgün kalkıp baktılar ki Çakır ustalar gitmiş.Ermeniler gidecek demişlerdi, epeydir duyuyorlardı bu sözleri.....bir sabah baktılar ki kimse yok.....

Savaşın iyiyi kötüyü suçluyu suçsuzu ayırmadığını herkesin gittiğini gördü Kuzman o gidişte..yapılar bozuldu birden, ahşap merdivenler çöktü, yüzünü güneşe dönük yaptıkları sofalar karardı. Taştan havuzların suyu çekildi. Güneşler odaların içini, avlular yüzünü aydınlatmaz oldu.

Diğer bir sabahta Kuzman usta, Ersaia Ana ve Şaryerliler denklerini yüklediler.Ersania Ana bu topraklarda bıraktığı İlya'sını düşündü, kadınlar mezarlarını düşündüler. Güzdü, savaş bitmişti ama gideceklerdi. Ferman böyle söylüyordu. Ersaia Ana bir Ebeşinde'ye, bir önünde bağrışan kadınlara bakıyordu. Onca yılın Uluanası ne diyeceğini bilemez olmuştu gayrı.....

Birden elini havaya kaldırıp "Kadınlar!" diye sertçe ünledi."Dinleyin beni hele...yapacak birşey yok, bağrışıp çocukları azdırmayın. Kendi kendimize bir ferman yazabilseydik, başka türlü yazacaktık ama yazımızı yazanlar,çizenler bize git dediler. Gideceğiz....bize soran olmadı.Ama size deyeceğim o ki; Ebeşinde'yi unutmayın. Gemin deresinde çimdiğimizi, çamaşır yuduğumuzu, dereye çocukladığımızı unutmayın"

Kuzman şose yoldan köyün altındaki ana yola inelerken yaptığı yapılara baktı.Binalar sanki ağaçlar gibi devrilip devrilip kalkıyordu. Anasına dayandı.Başı iyice ağırlaşmıştı. Biraz uzaktaki Tülüdere'den tuhaf sesler geliyordu.İyice kararmış bir sonbahar bulutu köyü iyice ıslattı. Durdular, bürümcüklerin ardındaki köyü seyrettiler, maden ocağına baktılar. Ana yolun kıyısından Gemin deresinin çağıltıları içinde Sarıca'ya doğru kaybolup gittiler........yağmur dindi.......

Yukarıda yazdığım hikaye İhsan Tevfik Kırca'ya ait..Lozan Mübadilleri Vakfının düzenlediği "Mübadelenin 85.yılı Öykü Yarışmasından"

Ayrıca Kayalar köylerine ait fotoğraflar için Sevgili Nikos'a çok teşekkürler.....

Ayrıca Kayalar'a bağlı Çor köyü fotoğraflarını görmek isterseniz aşağıda linkini verdiğim yayınıma bakabilirsiniz. 

Link burada ----ÇOR KÖYÜ

                                                                        Sevgilerimle

KAYALAR'A BAĞLI KÖYLER
Yukarı Kayalar köyü	Katranca	Otuzlar
Koçana	Kolarca	Hacılar Çiftliği köyü
Cuma köy	Cami	Komana
Trepeşte	Linga	Kayalar köyü
İneoba	Salpova	Garamık
Çalcılar	Haydarlı	Albanköy
Kanof	Arine	Cumalı
Gramatik	Celelli	Solope
Evcane	Lenife	Konuk
Köseler	Kırımça	Bayraklı
Ögelemez	Voyvodina	Yapraklı
Moralar	İğneli	Karapınar
Şeyh	Langa	Kırımşah
Karmişe	Erdoğmuş	Ayranlı
Palihor	Durgutlar	Hacılar
Debre	Çor	Keçeler
Kozlu	Pazarköy	Üsküpler ?
Anburye	Nalbant	Çukuranbar ?
Hasanköy	Karaağaç	Hayderaki
Arnebe	Sarayçeşme	Rodnik
Hasanoba	Karamık	Küçükmatlı ?
İspançe	Gavriçko	Nolyan-ı Zir
Frankoca	Balhor	Matla
İğne	Hamit	Sararlar
	MAHALLELER
	Emirhan	Çakır
	Kepçe	Şeyh
	Urfa	Orta
	Saray	Aşağı
	Bala	Hüdaverdi
	Pazar	Camlı
	Yukarı	Yala

4 yıllık emeğimin sonucu olan kitabımı 2018 yılında yayınladım. Vefa örneği olmasını istediğim için ; doğduğu toprakları bir daha göremeyen buğulu,elâ gözlü tüm mübadillere ithâf ettim. 

Umarım birçok mübadile faydası olur. Kitapta Kozana'ya bağlı 61 köyde yaşayan 5140 Türk-Müslüman-Erkek nüfusa ait bilgiler bulunmaktadır. Kitabı almak isterseniz eğer sertaccihan@hotmail.com adresinden veya 05386748294 nolu whatsapp hattından  ulaşmanız  yeterlidir.