19. YÜZYILDA SELANİK YANYA MALAKAS NAHİYESİ

 

                                                    Yanya nahiyesine  ait panoramalar

.........

19. yüzyılda Yanya kazası dâhilinde Malakas,Korundas, Çerkovişte ve Zagor  isimlerinde dört nahiye yer almaktaydı.

Malakas, Malacassi, Malakassi imlâları ile ahalinin bozuk telaffuzu ile Malakâsh şeklinde anılmaktaydı. Konumu itibariyle Yanya'nın güney vadisindedir. Sınırları Rapşişte köyünden başlayarak, güneyde Narda sınırına kadar uzanmaktaydı. Doğusunda ise Meçova ve Zagor yer almaktaydı. 19.yüzyılın başlarında nahiye dahilindeki köy sayısı 49 iken bu köylerdeki hane sayısı 2350 idi. 1831 yılında ise benzer şekilde 48 köyün bulunduğu nahiyedeki hane sayısı 991 nüfusu ise 4588 idi. Görüldüğü üzere 19.yüzyıl başındaki hane sayısı oldukça yüksektir. Burada Yanya ve civarındaki gayrimüslim nüfusunun özellikle yüksek gösterilmesine yönelik bir niyetin bulunduğu söylenebilir. Ayrıca Rum bağımsızlığı ardından Yunanistan'a bir göçün yaşandığı da ileri sürülebilir. Ancak Malakas nahiyesinin idari sınırlarındaki köy sayısı 1846 tarihi itibariyle yine 49'dur ve nüfusunda olağan dışı bir azalma yoktur. Daha sonra ki yıllarda Yanya'nın vilayet teşkilinden sonra ise genellikle 50 köyün bulunduğu nahiyenin merkezi Kraps köyüdür. 1907 yılında 10 köyden oluşan naahiyenin yine merkezi olan Kraps'ın 1895 yılında 274 hane ve 886 kadın ve erkekten oluşan büyük bir köy olduğu görülmektedir.

(Arşivde yer alan bir kayda göre Kraps'ın ahalisi Sırp olarak belirtilmiştir.)

Malakas köylerinin bazılarında daha 11.yüzyılda bölgeye yerleşen Ulahlar sakindi. 1875-1882 tarihli bir kayıtta bu durum açıkça görülebilir. Bu tarihte nahiyenin köy sayısı 50 civarındadır. Nahiyedeki 643 hanede Ulahlar, 2461 hanede ise Rumlar yaşamaktaydı. Bu kayıt ile uyumlu olabilecek 1880 tarihli bir diğer deftere göre  Malakas nahiyesinde 3494 Ulah ve 5089 Rum erkek bulunmaktaydı. Ancak Osmanlı kayıtlarında din ve mezhepleri sebebiyle genellikle Rum olarak gösterilen nüfusun içinde en az Ulahlar kadar Arnavutların da bulunduğu söylenmelidir. Nitekim Yanya'nın fethinden evvel Osmanlı Devleti yerel despotlara şehre saldıran Malakaslı Arnavutların da içinde yer aldığı Bulgar, Sırp ve Ulahlardan oluşan saldırganlara karşı askeri yardım yapılmıştır. Bu tarihten itibaren Yanya'nın genelinde görüldüğü üzere din ve eğitim kurumları vasıtasıyla özellikle Ulahlar'da ve Arnavutlar'da Rumlaşmak sürecinin yaşandığı ileri sürülebilir. 

Malakas dahilindeki köylere yapılan ziyaretlerde buralarda çeşitli hanların bulunduğu nakledilir. Örneğin bölgeye 1809 yılında yaptığı ziyarette Leake'nin ifadesine göre o zamana kadar gördüklerinin en iyilerinden bir han bulunmaktaydı. Yine 1846 tarihi itibariyle nahiyedeki manastır sayısı 7'dir.

(İlkay Erden Yanya Sancağı İdari yapı ve yerleşim birimleri 1867-1913, Türk Tarih Kurumu yayınları)

Yanya Malakas'a bağlı çiftlik adları  aşağıda belirtilmiştir. Umarım  ailelerinizden duyduğunuz ama nerede olduğunu  bilmediğiniz yerler hakkında sizlerde bir fikir oluşturur.

                                                                                                                                     Sevgilerimle

*Forti

*Arboreş

*Maçok

*Erlos

*Velçeste

*Kaçka

*Beje

*Lap

*Koclos

*Nikolos

*Menfelos

*Bırakmaz

*Karaliş

*Peruzgol

*Prozgoli

*Mankolari

*Raşpeşte

*Maçon 

SELANİK KOZANA HASILAR KÖYÜ GÜNÜMÜZ FOTOĞRAFLARI

 

    Balkan Savaşlarının kaybedilmesi ile başlayan ardından Türkiye-Yunanistan ülke sınırlarının çizilmesi ve 1.Dünya Savaşı sonrası imzalanan Lozan Barış Antlaşmasına kadar devam eden kaos dönemi Münevver Ayaşlı’nın Avrupa-i Osmanileri yani Rumeli Türkleri için tam 12 yıl bir dram olarak devam etmiştir. Nüfus mübadelesi Anadolu’nun Müslümanlaştırılması, Güney Balkanların ise tümüyle Hristiyanlaştırılmasının nihai olarak soğukkanlılıkla tamamlanmasıydı. 

    Mübadele ile memleketlerinden-vatanlarına gelen mübadiller ve ailelerinin can korkusu bitmiş, sıfırdan tekrar hayata tutunmak için ikinci kez hayatta kalma mücadelesi başlamıştı. Niğde, Nevşehir, Aksaray ve Kayseri merkez ve köylerinde yaşayan, alt kimlik arayışına giren birçok insanın karşısına çıkan mübadele ve mübadilliktir. Konu araştırılmaya başlanıldıkça mübadele bağlamında tarihin sunulma ve anlaşılma biçimindeki kısıtlılık ve yanlışlık görülmeye başlanır. Kişilerin aile tarihlerine yabancılaştığı aşikârdır. Mübadil ailelerin çocukları bugün dedelerinin ismini, nerede doğdukları bilmedikleri gibi, atalarının doğduğu topraklarda neler yaşadıklarını da bilmiyor. Bu durum çocuklarımıza kültür aktarımı yapamadığımızın kanıtı olarak karşımızda duruyor

Fotoğraflar Hasılar/Hacılar/Hasallar/Haşlar olarak da bilinen köye ait....köy Kozana'ya bağlı olarak gözüküyor. 1915 yılına ait kayıtlarda köyde yaşayan toplam 53 erkek yaşıyor. Aile lakaplarından bazıları ise;

Muçu oğulları

Kara oğlu

Celah oğlu

Kise oğlu .....

Sevgilerimle

SELANİK KOZANA OKÇULAR KÖYÜ 1915 YILI SEÇMEN KAYITLARI

   

 Kaybedilen Balkan Savaşları sonucunda, Balkanların siyasi haritası önemli ölçüde değişti. Bu yeni haritada Romanya’nın, Sırbistan’ın, Yunanistan’ın hudutları tamamen, Bulgaristan’ın hududu kısmen Bükreş muâhedenâmesiyle tayin edildi. Türkiye-Bulgaristan sınırı da İstanbul Konferansı kararıyla tayin edilerek, bütün Balkanların yeni siyasi haritası çizilmiş oldu. Bu yeni haritaya göre Türkiye hayli küçülürken, diğer Balkan Hükümetlerinin bazısı az, bazısı oldukça genişledi. Bu yeni sınırlara göre Balkanlardaki Türk - İslâm unsurunun büyük çoğunluğu Osmanlı hâkimiyetinden çıkıp, diğer Balkan Devletleri himayesine geçti.

     Yunanistan’ın nüfusu ise 2.632.000’den 4777.000’e çıkarak %81 oranında fazlalaştı. Bu savaşlar içerisinde ise yine en büyük göç hareketinin yaşandığı dönem 1912-1913 dönemidir ki, bu tarihten itibaren artık Osmanlı tamamen bu topraklardan çekilmiş ve buradaki otoritesini Balkan Devletlerine bırakırken bu topraklardaki Türklerin bir kısmı geri gelmiş, bir kısmı ise artık yeni otoritenin insafına bırakılmıştır. 

 (Muhammed Sarı, Atatürk Dönemi İç Anadolu Bölgesi’nde İmar ve İskân Faaliyetleri (1923-1938) Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara, 2015, s.2)

Osmanlı Devleti, bilhassa Balkan Savaşları’ndan sonra Avrupa’da ki topraklarının %83’ünü, nüfusunun %69’unu ve bunlara ilaveten, devlet gelirlerinin önemli bir kısmı ile önemli bir ölçüde ziraat potansiyelini kaybetmiştir.

(Ahmet Halaçoğlu, Balkan Harbi Sırasında Rumeli’den Türk Göçleri (1912-1913) TTK Yayınları, Ankara 1995, s.47)

Yunanistan sınırları içinde kalan Selanik Kozana'ya bağlı Okçular köyünün Türk ve Müslüman  sakinleri yaşadıkları köy, Yunanistan sınırları içinde kaldığından dolayı, 1915 yılında yapılan Yunanistan  Genel Seçimlerinde oy kullandılar. Bu listeler orada yaşayan Türk nüfusunun adını ve lâkâbını göstermesi açısından önemlidir.

                                                                                                                                       Sevgilerimle

OKÇULAR
SIRA NO	ADI	LAKABI	BABA ADI	DOĞUM TARİHİ	İŞİ
6481	Ali	Muçu Oğlu	Suhri	1864	Çiftçi
6482	Ahmet	Kehüz Oğlu	Mustafa	1854	Çiftçi
6483	Yakup	Parakâl Oğlu	Omer	1884	Çiftçi
6484	Yusuf	Parakâl Oğlu	Uzeir	1864	Çiftçi
6485	Zulfikâr	Parakâl Oğlu	Hiset	1844	Çiftçi
6486	İbraim	Parakâl Oğlu	Halil	1884	Çiftçi
6487	İbos	Koca Ali Oğlu	Usein	1882	Çiftçi
6488	Mamut	Parakâl Oğlu	Suliman	1872	Çiftçi
6489	Marem	Parakâl Oğlu	Yusuf	1889	Çiftçi
6490	Mehmet	Muçu Oğlu	Usein	1884	Çiftçi
6491	Mumin	Koca Ali Oğlu	Usein	1879	Çiftçi
6492	Murat	Parakâl Oğlu	Zulfıkâr	1882	Çiftçi
6493	Musa	Parakâl Oğlu	Omer	1864	Çiftçi
6494	Musa	Kel Musa Oğlu	Hasan	1865	Çiftçi
6495	Musa	Muçu Oğlu	Ahmet	1839	Çiftçi
6496	Besim	Muçu Oğlu	Usein	1882	Çiftçi
6497	Nazif	Kehüz Oğlu	Ahmet	1890	Çiftçi
6498	Omer	Parakâl Oğlu	Musa	1840	Çiftçi
6499	Osman	Parakâl Oğlu	Uzeir	1888	Çiftçi
6500	Usein	Kehüz Oğlu	Mehmet	1839	Çiftçi
6501	Usein	Koca Ali Oğlu	İbrahim	1859	Çiftçi
6502	Ramadan	Kehüz Oğlu	Usein	1879	Çiftçi
6503	Ramadan	Parakâl Oğlu	Omer	1886	Çiftçi
6504	Recep	Kehüz Oğlu	Usein	1874	İmam
6505	Sait	Kehüz Oğlu	Usein	1889	Çiftçi
6506	Sali	Parakâl Oğlu	Uzeir	1876	Çiftçi
6507	Suliman	Metmezi Oğlu	Hasan	1861	Çiftçi
6508	Suliman	Topal Oğlu	Halil	1879	Çiftçi
6509	Tafil	Muçu Oğlu	Musa	1874	Çiftçi
6510	Halil	Parakâl Oğlu	Rüstem	1864	Çiftçi
6511	Hasan	Kel Musa Oğlu	Musa	1834	Çiftçi