Emekli bir öğretmen olan İbrahim İşler belleğinin en derinlerinde kalan izlerden Kayalar'da ki 1921 yılının karakış ayından başladı anlatmaya.......
"Kayalar'da kışları çok sert geçermiş, karakış Ocak ayının ortasından şubat ortalarına kadar geçen günler kar, buz çok olurmuş memleketimizde...kapı kolunu biraz fazla tuttun mu elin yapışır kalırmış demire....ben işte böyle bir zamanda, 1921 yılının karakış ayında Kayalar'da dünyaya gelmişim.
Kayalar yüz kadar köyü olan büyük bir kasabaymış.Biz Kayalar'ın içinde oturuyormuşuz.
..................
Kayalar'da Rum esnaf yokmuş. Alışverişlerini Kozana'da ki Rum esnaflardan yaparlarmış. Rumlar Türkçe bilirlermiş.
Lise yıllarından itibaren geçmişimizi, Yunanistan'da ki Kayalar'daki yaşamı, evimizi barkımızı daha çok merak eder oldum.Uzun uzun anlattırdırırdım anneme, babama kökümüzü, dalımızı, budağımızı....Kayalar'dan dört yaşındayken ayrılmışım.Çok silik izler var belleğimin derinliklerinde....Ama duya duya Kayalar'ı görmüş gibi oldum. Çok özledim oraları..Babam,annem,akrabalarım çok istediler oralara gidip görmeyi....Olmadı! özlem içinde ah bir görsem! diye diye ölüp gitti insanlar....
Kemal Yalçın'ın Emanet Çeyiz adlı birçok ödül alan mübadeleyi anlattığı kitabından.....
Necati Cumalı 1996 yılında Yrd.Doç.Dr Songül Taş'a verdiği röportajında Kayalar'dan şöyle bahsediyor:
"Kayalar" değil "Kaylar" 'a' yok arada.Onu bizim Türkler ilave etmiş. Doğru adı "Kaylar".Soyadım Kaylar köyünden Cuma'ya dayanır. Cuma da tarlaları filan var, çiftlikleri filan var annemin, annemin ailesinin....Kaylar'ın toprağı üç kişi arasında bölünmüş.Birisi annemin ailesi Topallar, birisi Cumalı Akif beylerin...onlar Merzifon'a yerleşmiş, bir de Cemal beyler var.Onlarda Bursa'ya yerleştirilmiş."diye anlatıyor.
Cumalı'nın adını verdiği beylerin varlığını Kaylar mübadili büyüklerimiz doğruluyor. Bugün 98 yaşında olan Mehmet Kırca: " Cuma beylerin diyarıdır" diyor.....
Peki mübadeleden sonra bizimkilerin bıraktığı bu köylerden biri olan Kırımşa'ya Anadolu'nun neresinden gelip yerleştiler derseniz eğer; onu da İhsan Tevfik'in Mübadele isimli kitabından Sivaslı İlya'dan öğreniyoruz.
"Suşehri Şaryeri'nden Yunanistan'da bugün Kozani vilayeti Kayalar kazasına bağlı Krimse'ye 80 hane gitmiş büyükleri..Türkler zamanındaki adı "Kırımse" olan köye ordan gelen muhacirler "Kırımşa" diyorlar. Köyün şimdiki adı "Messovouno" dağın içi, yarımdağ gibi bir anlamı var... Köy sırtını Ağustos dağlarının (Vermion) eteklerine yaslamış.....Kırımse şimdi 100-120 hanenin yaşadığı büyük bir köymüş. İlya'nın köyü Kırımse köyünün arkasında adını köye veren "yarımdağ" var. Bu dağ köyün en yüksek dağı olan Ağustos Dağlarının uzantısıdır. Krimse'nin önünde batı yönünde ise Askio dağı var. Kırımse'den Katransa'ya oradan Vodina'ya doğruysa Kaymakçalan Dağları uzanıyor.
Peki mübadeleden sonra bizimkilerin bıraktığı bu köylerden biri olan Kırımşa'ya Anadolu'nun neresinden gelip yerleştiler derseniz eğer; onu da İhsan Tevfik'in Mübadele isimli kitabından Sivaslı İlya'dan öğreniyoruz.
"Suşehri Şaryeri'nden Yunanistan'da bugün Kozani vilayeti Kayalar kazasına bağlı Krimse'ye 80 hane gitmiş büyükleri..Türkler zamanındaki adı "Kırımse" olan köye ordan gelen muhacirler "Kırımşa" diyorlar. Köyün şimdiki adı "Messovouno" dağın içi, yarımdağ gibi bir anlamı var... Köy sırtını Ağustos dağlarının (Vermion) eteklerine yaslamış.....Kırımse şimdi 100-120 hanenin yaşadığı büyük bir köymüş. İlya'nın köyü Kırımse köyünün arkasında adını köye veren "yarımdağ" var. Bu dağ köyün en yüksek dağı olan Ağustos Dağlarının uzantısıdır. Krimse'nin önünde batı yönünde ise Askio dağı var. Kırımse'den Katransa'ya oradan Vodina'ya doğruysa Kaymakçalan Dağları uzanıyor.
İki yerleşim yeri olan (Aşağı Kayalar-Yukarı Kayalar) Kayalar'da Barth'ın ziyareti sırasında (1862 sonbaharı) 800 hane vardı, ayrıca oradan idare edilen kazada toplamda 44 köy bulunuyordu.At sırtında
Karmişe köyünden gelenlerin lâkâpları
Alacamusaoğulları Kerembeyoğulları
Abbashocaoğulları Karabehlüloğulları
Ömerağaoğulları Alipaşaoğulları
Balcıoğulları Tokuoğulları
Çobanoğulları Bireşeoğulları
Dizaroğulları İslâmağaoğulları
Merdanoğulları Karaoğulları
Alacaoğulları Alacamusaoğulları
Kocafettahoğulları Dağlıoğulları
Şabançavuşoğulları Kocaalioğulları
Sülüoğulları İbrahimağaoğulları
Savranlar Hasanbeyoğulları
Elmasoğulları Sülüoğulları
Daneoğulları Şaturoğulları
Merdanoğulları Adilbeyoğulları
Danealioğulları Asımbeyoğulları
Timurşahpehlivanoğulları Çavuşoğulları
Kasooğulları Topçuoğulları
Arifoğulları Sülüosmanlar
Toskaoğulları Karavelioğulları
Süleymançavuşoğulları Ustaoğulları
Halilağaoğulları Yaşarbeyoğulları
Rasuloğulları Abbashocalar
Yakupustaoğulları Balakoğulları
Danealioğulları Kocaşerifoğulları
İbrahimçeoğulları Anifolar
Karatimuroğulları Boşnakoğulları
Pehlivanoğulları Feyzobeyoğulları
Saitoğulları Ahmetçeoğulları
Hasanköy'den gelenlerin lâkapları
Haliloğulları Kara İsmailoğulları
Kara Bayramzade Hacı İslâmzade
Hacı Hasanzade Karacazade
Malkoçzade Çiftçizade
Çavuşzade Heybetoğulları
Yüzbaşızade Kara Abdizade
Hamzazade Emoşzade
Kalkanlızade İbişzade
Musacıkzade Çamzade
Halkozade Celozade
Muslihzade Abuşzade Kara Abdizade Fevzizade
Salihzade İboşzade
Topal Bayramzade Heybetzade
Kenanzade Keyvanzade
Manastır Vilayeti Kozana Livası Kayalar Kazası'na bağlı köyler
1-Yukarı Kayalar 2-Koçana
3-Cuma 4-Trepeşte
5-İneoba 6-Çalcılar
7-Kanof 8-Gramatik
9-Evcane 10-Köseler
11-Öğelemez 12-Moralar
13-Şeyh 14-Karmişe
15-Palihor 16-Debre
17-Kozlu 18-Anburye
19-Hasanköy 20-Kolarca
21-Cami 22-Linga
23-Salpova 24-Haydarlı
25-Arine 26-Celelli
27-Lenife 28-Kırımça
29-Voyvodina 30-İğneli
31-Langa 32-Erdoğmuş
33-Durgutlar 34-Çor
35-Pazarköy 36-Nalbant
37-Karaağaç 38-Sarayçeşme
39-Katranca 40-Turgutlar
41-Arnebe 42-Otuzlar
43-Hasanoba 44-İspançe
45-Frankoca 46-Karamık
47-Gavriçko 48-Balhor
49-Hacılar Çiftliği köyü 50-Komana
51-Kayalar köyü 52-Garamık
53-Albanköy 54-Cumalı
55-Solope 56-Konuk
57-Bayraklı 58-Yapraklı
59-Karapınar 60-Kırımşah
61-Ayranlı 62-Hacılar
63-Keçeler 64-Üsküpler
65-Çukuranbar 66-Hayderaki
67-Rodnik 68-Küçükmatlı
69-Nolyani Zir 70-Matla
71-İğne 72-Hamit
73-Sararlar
MAHALLELERİ
1-Emirhan 2-Kepçe
3-Urfa 4-Saray
5-Bala 6-Pazar
7-Yukarı mahalle 8-Çakır
9-Şeyh 10-Orta
11-Aşağı 12-Hüdaverdi
13-Camlı 14-Yala
ÇİFTLİKLER
Radoniş Çiftliği
Şişan çiftliği
Hacılar Çiftliği
Şişan çiftliği
Hacılar Çiftliği
GÜNCELLEME
4 yıllık emeğimin sonucu olan kitabımı 2018 yılında yayınladım. Vefa örneği olmasını istediğim için ; doğduğu toprakları bir daha göremeyen buğulu,elâ gözlü tüm mübadillere ithâf ettim.
Umarım birçok mübadile faydası olur. Kitapta Kozana'ya bağlı 61 köyde yaşayan 5140 Türk-Müslüman-Erkek nüfusa ait bilgiler bulunmaktadır. Kitabı almak isterseniz eğer sertaccihan@hotmail.com adresinden bana mail atmanız yeterlidir.
