24 Mart 2019 Pazar

KILKIŞ-AVRETHİSAR'INA BAĞLI KÖYLER ve TARHANACILAR


Kılkış genel görünüm



Yıl 1923
Aralık ayının başlarında günlerden bir gün.....
O gün ki,  Rumların 1922' nin  Eylül'ünde köyü terk edişlerinden sonra, 14 ay sessizliğe bürünen Tuzla'nın sessizliğini tahaffuzhane önüne demirleyen köhne  Ümid gemisinin yorgun makinalarının homurtusunun bozduğu gün......
Kimdi, kimlerdi Ümid'le gelenler?
Nereden gelmişlerdi?
Niçin gelmişlerdi?

AVRETHİSAR

 Tuzla'nın yerli halkı sorularının yanıtlarını ararken gemiden indirilenler temizlenip paklanmak ve sağlık kontrollerinden geçirilmek üzere beşerli-onarlı gruplar halinde tahaffuzhanenin karanlık odalarına gönderiliyordu.
Neden sonra öğrenildi, Ümid'in Selanik'ten mübadil getirdiğini.........
..............
O hüzün dolu geminin yolcularından biri ise anasının sinesinde dört aylık bebek olan Kılkış Sevindik köyünde dünyaya gelen Rasim Serbest'ti....



Altı kardeş,annem Ayşe ve babam Ramazan'la gelmişiz.  İnince doğruca tahaffuzhaneye götürmüşler bizi....bir tarafta biz yıkanırken, bir taraftan elbiselerimiz yıkanıp temizlenmiş ve kurutulmuş. Rumca ve Pomakça bilen babam Bin Ali Ramazan Pelvan Sevindik'te subaşı olarak görev yaparmış.Sık sık Kılkış'a gidip gelirmiş. Rumlar babamı sever ve sayarlarmış. Bir seferinde  bu sevgi ve saygı ahaliyi katliamdan kurtarmış. Çeteciler köy halkını çoluk çocuk camiye toplamışlar öldürmek için....ama içlerinden bir Rum;
- Ramazan pelvan'ın çok ekmeğini yedik.Dokunmayacaksınız onlara demiş. Bütün köyü salıvermişler.
........
Serbest ailesi mübadil olmayı hiç istememiş. Ama mecbur kalmışlar. Rasim Serbest de aynı kanaatte...Bu konuda "yapacakları birşey yoktu" diyor.
Peki ya bugün ne düşünüyor Rasim bey?


                                       Kılkış Hükümet konağı

"Mübadele cefa, mübadil de cefa çeken demek bence...insanları huzursuz eden bir uygulama....iyi birşey değil....yerini yurdunu kendi rızan olmadan terk ediyorsun.Bir de geldiğin yerde problem yaşıyorsun. Tuzla'nın yerlileri epeyce bir zaman bize "tarhanacı" dediler. Neden? biz sabahları çorba içiyorduk, onlar çay.....çorba içmemizi beğenmediler. Bu yetmezmiş gibi "pis macır"da diyorlardı. Ama kendini bilenler bize değer verdi. Bir de uzun zaman mübadiller kendi aralarında anlaşamadı"
diyor Rasim Serbest...... Sayın İskender Özsoy tarafından derlenen "Selanik'te sela sesi" adlı kitabında.....
.........................
AVRETHİSAR
Eski hükümet konağı

1902 tarihli Selanik salnamesine göre,  Kılkış'ın nüfusu 6500... Şehrin merkezinde 1 cami, 1 mescid, 1 tekke, biri İslâm, dördü Hırıstiyan olmak üzere 5 mektep, 1 manastır, 2 kilise, 1255 ev, 12 han, 380 dükkan, 3 dakik fabrikası (un fabrikası)  ,18 şirugan (susam yağı) değirmeni, 12 tuğla ve kerpiç hanesi, 1 mezbaha, 40 parça çiftlik ebniyesi (binası) ve 1 taş kireç ocağı varmış. Ayrıca 1 hükümet konağı, 1 telgrafhane ve belediyeye ait 1 memleket bahçesi varmış. (Bizim bu günlerde meşhur olan millet bahçesinin isim annesi meğer memleket bahçesiymiş ve Selanik'teymiş)
Kazada Paprat, Şeremenli, Pikova ve İsenfice dereleri Galik deresi ile birleşirmiş. Yağmurlarla birleşince bu dereler öyle bir taşarmış ki, mevsim bitinceye kadar geçit vermezmiş.
Kasabaya 1 saat mesafede ki  Yaneş çiftliğinde Ekşi su adı ile bir su kaynağı varmış, salnamede  limonata tadında olarak betimlenmiş.
Vardarofça çiftliğinde bir sal varmış, onunla Vardar nehri üzerinden karşı yakaya geçilmekteymiş.
Avrethisar'ın da 36 camii ve 68 mescid varmış. Ayrıca Sarıgöl'de bir Halveti dergâhı bulunmaktaymış.

fotoğraflar yazının üzerine tıkladığınızda fotoğrafların kaynağına ulaşırsınız :)


Harita çok entresan Türkiye Avrupa Türkiyesi ve Asya Türkiyesi olarak betimlenmiş. 

AVRETHİSAR

1900'lü yıllardan ikiz tütün deposu


Kılkış'dan gelenlerin  yerleştirildikleri bazı yerlerin listeleri aşağıda.....
Adana- Kozan,Mahmutlu,Arslanpaşa mahallesi, Hızır İlyas mahallesi, Akçamescid mahallesi,Gaziköy,Pekmezci, Ceyhan
Kırklareli-Vize, Lüleburgaz,Topçu,Pınarhisar Yancıklar köyü
Balıkesir-Edremit,Zeytinli,Avcilar
Bandırma-Havran
Ayvalık-Yozgat-Adapazarı-Çorlu-Germiyanköy,Değirmenköy
Tekirdağ-Yenice köyü, Selçuk-Semetli köyü,İnecik kazası
İzmir-Bergama, Dikili,Sofancı köyü, Kınık nahiyesi,Ödemiş, Urla,Karşıyaka-Bayraklı, Menemen-Seyrek, Göztepe, Bornova, Tire, Bergama, Menemen-Aliağa Çiftliği
İstanbul-Beyoğlu, Osmanbey, Şişli,Karagümrük, Üsküdar, Silivri, Paşabahçe, Tuzla, Çatalca-Istranca, Büyükçekmece-Celaliye, Lüleburgaz,Çiftlikköy
Edirne-Kavaklı, Uzunköprü, Zalif köyü,Tırnova, İpsala, Koz köyü, İbriktepe,
Manisa-Soma, Salihli,Horusköy
Bursa-Mudanya,Karacabey
Çanakkale-Ezine,Lapseki
Afyon-Şuhut,İscehisar
Ankara-Zonguldak-Bartın
Bilecik-Yenişehir
İçel Tarsus Müftiköyü

Bir takım genellemeler yaparsak eğer

Rahotça köyü Tekirdağ'ın Semetli köyüne
Çernal köyü,Edirne Uzunköprü'ye, Edirne Pendik mahallesine ve Cisri Ergene kazasına
Hasanobası köyü Tekirdağ-Köse İlyas'a
Virlan köyü Aydın Söke Yeniköy'e
Surlova köyü İstanbul Kartal'a
Gökçeli,Gökçeli Zir, Büyüklü köyü Tekirdağ, Mürefte kazasının Yenice köyüne
Kraşteli köyü Edirne Kavaklı ve Uzunköprü'ye
 Ayrıca  Çernal köyüne bağlı Hacı Ali Obası ile Fıçı obası adında iki oba mevcuttur.






fotoğraflar bu siteye ait  yazının üstüne tıkladığınızda karşınıza çıkan linkten......


AVRETHİSAR



KILKIŞ'TAN GELENLERİN KÖYLERİ
geldikleri yerler ile yerleştirildikleri yerler Devlet arşivleri kayıtlarına göre oluşturulmuştur.


Armutlu
Karapınar
Vardarofça
Işıklı
Çernal/Çırnal
Karapazarlı
Dervişli
Savcılı
Veisli
Popova
Bulamaçlı
Pirnarı Kebir
Nariş
Köşklü
Dereli
Volovat
Pişova
Karalı
Dimonçe
Hacıoğlu Ovası
Muzgallı
Savcılı
Çipalı
Doğruova
Hacıeseler
Kölemenli
Surlova
Karasüle
Seslova
Ahlatiye
Yardımlı
Semdikli
İsnefçe
Hamzalı
Durbalı
Pankrahasan
Hırsova
Beyaslı
Durasanlı
Çokolova
Kürküt
Güllülü
Divanca
Kebeceli
Serçeli
Çernal Davutlu
Yahyalı
Radila
Başoldere
Razla
Paprat
Çoraplı
Cami Buruklar
Arbor
Balioğulları
Beyazıtlı
Yaşlıdere
Planitçe
Potareş
Perest
Başmahalle
Hoca
Karasüle
Çalışlı
Hasanobası
Gırbaşı Bala
İncikli
Todorova
Gökçeli Zir
Gırbaşı Zir
Saraçlı
Baş
Büyüklü
Alçak
Yenimahalle
Şanşanlı
Gökçeli
Seyyidli
Kalınova
Nariş
Cepli
Torsun
Astalı
Şeyhkölemenli
Bulamaçlı
Ağanlı
Çernal Rahmanlı
Mursallı
Kraşteli
Kuşova
Kasımlar
Ellezli
Salmanlı
Sapancalı
Hacıbaba
Osemli
Mirova
Hacılubese
Öksüzlü
Haşmeli
Turgutlu
Rayan
İsmailli
Fıçıobası
Rahmanlı
Odva
Seyraklı/Seyrablı
Kocamahalle
Davutlu
Çiftlicek
Vedirlan
Hoca Bahişli
Virlan
Surlova
Kıbleler
Ezenceli
Gırbaşı Aziz
Kayalı
Oruçobası
Dağhaşmeli
Akıncalı
Görçalık
Otmanlı
Dağkölemenli
Çağlı
Kepçeli
Aşıklı
Asioğulları
Mürselli
Kara Ahmatlı
Horaviçe
Minetli
Lahne
Saraylı
Hacıyunus
Kocakasımpaşa
Çernal Sündüklü
Sarıdoğanlı
Avrevinçe
Karapazarlı
Sersemli
Gömenç
Başbahçili
Fenerli
Koçoğulları
Yusufhanlı
Çalıklar
Balmış
Toyran
Rahotça
Belaniçe
Erikli
Robova
Bekirli
Karamur
Eceoğulları
Tarlabaşı
Tokuşlu
Boycice
Çalıklı
Merzen
Sarıgöl
İlyaslı
Mecdirek
Ostuyak
Yurdubala
Devresinli
Orlanca
Lelova
Çepelli
Bağşılada
Porçalı
Sincalı
Akıncalı
Başanlı/Yenimahalle
Encekli
Zir Mahmudlu
Kurtağlı
Marşalı
Yosvanlı
Pangırazlı
Karlobası
Karamat
Gıramutfe
Ulaşlı
Hezincili
Çorlu
Anatollu
Körcalıklar
Motol
Karasinan
Yaşlıdere
Gümüşdere
Halaçlı
Hüsrevli
Kılayoğca
Kömürcü
Hacıbari
Çoruklar
Vitrene
Serçeliçift
Hisar
Menetli
Urlanca
Sapancalı
Doğanca
Cinkaya
Bala Mahmutlu
Günçiftlik
Kösemurçeli
Güleş
Yağcılar
Karaorman
Beşevler
Gebeceli
Uğurlu
Çayderesei
Ezyor
Başlıdere
Kozbayırlı
Hondollu
Karacahızırlı
Kocaimarlı
Oravite
Karasol
Bağcılar (Mustafaca,Anbarköy,Sakanlı)


ÇİFTLİKLER
Vardarofça
Şeremetli
Akçakilise
Perest
Salmanlı
Yeniköy
Gavalan
Beylerli
Seslova
Alçak kulubeler
Armutçu
Kazanova
Anbarköy
Hırsova
Dombova
Rateş
Motol
Aleki
Serçeli
Dimonçe
Dobrofça
Çömlekçi
Kokarca
Potoroz
Satanlı
İsterezova
Yaneş

NAHİYELER
Karadağ
Rayan
Çernal
Paperan
Rahyan
Vardar


MAHALLELER
Koz mahallesi
Hoca mahallesi
Urfa mahallesi
Başmahalle
Muhacir mahalle





BU BİR MÜBADELE HİKAYESİNİN ANLATILDIĞI RADYO HİKAYESİ

KOZANA HATIRALARI......

Selam Mübadil insanların fotoğraflarıyla birlikte bir mübadele hikayesi anlatımı burada....Bakalım kimlerle ortak hikayelerimiz var?...