26 Mayıs 2025 Pazartesi
AKÇAABAT'A GELEN DRAMALI MÜBADİLLER ve MEJDEL KÖYÜ LAKAPLARI
13 Mayıs 2025 Salı
GİRİT'TEN GELENLER, HEP DÖNECEKLERİ GÜNÜ HAYAL ETTİLER.....
Fatmatüz Zehra Yıldırım'ın röportajı
1924 Kandiye / Girit 2015 Mudanya / Türkiye
Röportajı yapan Değerli Emir Savaş Doğan' a sonsuz teşekkürlerimle.......
- Siz ilk kuşak mübadilsiniz. Allah uzun ömürler versin. Kendinizi ve gelişinizi biraz anlatabilir misiniz?
-Kandiye'de doğmuşu altı aylıkken gelmişim Mudanya'ya.....Babam çiftlik sahibiydi arada...bir evin bir oğluymuş....çok yakışıklıymış....kapı önünden geçtiğinde genç kızlar onu görmek için dışarı çıkarlarmış, çıkamayanlar kafes arkasından....ablamlara bakan dadılar varmış evde.....zeytincilik yapıyorlarmış. Bahçelerimiz varmış. Evin önünde sakız ağaçları varmış, mermerin üzerine sakızlar düşermiş bolluktan.....
-Ailenizde bir dağılma oldu mu Türkiye'ye geldikten sonra?
-Girit'ten teyzemler, dayımlar geldi. Dedemleri bilmiyorum mesela....bizle ve teyzemler Erdek'e geldik. Sonradan dağılmışız. Teyzem Mudanya'ya geldi. Babamın adı İbrahim idi. Bana anlatırdı : Yanında çalıştırdığı kişiler babama ;
"Ağam bak senin ekmeğini yiyoruz, sakın kalma burada.....al çocuklarını git....balta sesleri geliyor. Biz sizi müdafaa edemeyiz. Sizi müdafaa ettik mi bizi keserler." demişler.
-Kaçtınız malı mülkü bırakıp tabii Ne acı!
-Nasıl durursun? Babamda sandığın kenarını altın paralarla doldurmuş. Bir kemer almış yanına...çiftlik sahibi adam.....dört çocuk....evden aşağı inerken, kapının yanı başında duran büyük tencere altını kemerin arasına doldurmuş, diğerleri kalmış.
-Ne verdi Devlet size burada?
-Ablamın kocası on sekiz yaşında gelmiş buraya...Türkçe bildiği için bütün tapu memurlarıyla ahbap olmuş. Yer göstermişler. Hep o yerler onun yüzünden alınmış. Babam Türkçe bilmiyordu. Eniştem Rüştiye'yi bitirdiği için iki lisanı vardı.....onun sayesinde bizde iyi mal aldık. Yoksa iki çiftlik boşa gidecekti.
-Özlediniz mi oraları hiç?
-Girit'ten gelenlerin çoğu geri döneceklerini zannediyordu. Maalesef dönemediler. Hiç kimse burada mal sahibi olmak istemiyordu. Geri dönmenin hayalini kuruyorlardı. Kimi Marmara adasına, kimi Paşa limanına, kimi Vori' ye gitti. Benim kaynatam fırıncıydı. Girit'te de fırıncılık yaparmış...çok para kazanıyordu ama Türkiye'de mal sahibi olmak istemedi. O da geri dönmek istiyordu. Dönemedi otuz altı yaşında öldü....yani anlayacağınız hep acı hep hasret çektik.
( Söyleşinin bundan sonrasını kızı Derya Verim hanımefendi ile gerçekleştirdik.)
D.V Teyzem bugün beni Girit'e çağırsalar hiçbirşey almadan, gözümü kırpmadan döner giderim derdi.O kadar özlem içinde yaşamışlar. Babannem anlatırdı "Gemiler geldi gidiyoruz dediklerinde tavada balık kızartıyormuş.Balığı tavayı bırakıp gemiye gitmişler....Teyzemin eşine Yunan kıyafeti giydirmişler,tanınmasın diye....bu iyiliği Rum komşuları yapmışlar. Bir sürü katliam olmuş......buraya geldiklerinde de yarım gavur demişler,buradan gidenler de aynı muameleyi görmüş...."tarlaya hayvan girse bırakın, Giritli girdiyse kovan" derlerdi. Rumca konuşmamızı istemiyorlardı.Kahvede iki kapı varmış, jandarma gelince diğer kapıdan kaçıyorlarmış....evlerde hep Giritçe konuşulurdu.
-Baskı hükümetten geliyordu tabii......Türkçeyi çabuk öğrenipuyum sürecini sağlamak için....ama bu yalnış anlaşıldı ya da yanlış uygulandı.
D.V Öyle barbarlığı yapanların amacı siyasetti.Babannem bizimle birlikte yaşardı.Girit'te evlerinin deniz kenarında olduğunu anlatırdı. Oradaki Rumlarla çok iyi dostlukla kurduklarını paskalyayı,ramazanı birlikte kutladıklarını anlatırdı. Gemiye bindiklerinde Rumların -kardeşim gidiyor diyerek bayıldıklarını anlatırdı. Mübadele hepsini parçalamış, aileler dağılmış.Birbirlerinden yıllarca haberleri olmamaış insanların....Ulaşım ve fakirlik yüzünden akrabalar birbirini arayamamış.Buraya zengin gelmişler, fakir olmuşlar.
-Maalesef öyle kısa zamanda büyük acılar yaşamış mübadiller...Türkiye'ye göç eden hiçbir halk bu kargaşayı yaşamamış bildiğim kadarıyla......
D.V 10 sene önce Giritli bir aile ile tanıştım....Gönen'in bir köyünde doğan annanesi vasiyet etmiş,köyümde çok sevdiğim Türkler vardı, ölünce Musakça köyünden toprak getir mezarıma koy diye....onları o köye götürdük,evlerini bulduk, nar ağaçlı evin yanına yenisi yapılmış. Eskisi viran halde duruyordu. Giderken "beni çok mutlu ettin, bende seni ailenin doğduğu yerlere götürmek istiyorum" dedi. 5-6 yıl sonra eşime ve bana uçak bileti yolladı...bizi 10 gün misafir etti, Girit'e gönderdi. Orada başka bir aile ile tanıştık. Onlarda Alaçatı'dan gelmişler Girit'e Alaçatı deyince gözleri parlıyordu.
-Oradaki sosyal yaşamdan birşeyler anlatabilir misiniz bize?
D.V Elbette...ben onların günlük yaşamına meraklıydım....anlatılanları hep dinledim. Girit'te iki tane çiftlikleri varmış babamların...yanlarında çalışan köleleri ve dadıları...buraya gelince o kadar zengin değildik ama gelirimiz ortalamanın üzerindeydi. Mesela kız istemek için önceden haber verilirmiş.Giyinilir,çiçek, lokum ya da Girit kurabiyesi ile gidilirmiş kız evine......Kız beğenirse damadı "Bir dahaki gelişinizde veririz" diyorlarmış ailesine....nişanda damat kurabiyesi ( armut şeklinde ve üzerinde karanfil) ile bir sürahi şerbet kırmızı jelatine sarılr kurdele ile bağlanır öyle gidilirmiş. Çocuk doğumlarında ise loğusa şerbeti ve Kalapsiça (Küçük lokum) yapılır çocuklara dağıtılırmış....Çocuk yürüdüğünde büyük bir simit yapılır başından geçirilirmiş. Üç kulhuvallah,bir Elham okuyup, simidi ayaklarında kırarlar ve çocuklara dağıtırlarmış......
Sevgilerimle
3 Nisan 2025 Perşembe
SİLLE NİRE - LANGAZA NİRE
Devlet Arşivlerinden bir fotoğraf
Çeşitli dinlerin orijini ve sembolleri
Aya Elenia Kilisesinde küçük bir org da sergileniyor. Nüfus mübadelesi sırasına bir Rum aile tarafından Sille Nahiye Müdürü Mehmet Sudi Oğlakçı'ya emanet edilmiş. Yapım yılı 1882 olan bu org tekrar onarımdan geçirilerek kiliseye yerleştirilmiş. Org un kilise ayinleri sırasında kullanıldığı düşünülmekteymiş.
MÜBADELEDE LANGAZA BOLAYLI KÖYÜNDEN GELENLERİN ADLARI
Geçmiş zaman olur ki.. arşivlerin tozlu raflarından tatlı bir fotoğraf.......
Sevgilerimle
1-Selanik vilayeti Langaza kazası Bolaylı köyünden gelip, Manisa ili Dere Mahallesinde iskan edilen Hüseyin Bezirgan oğlu Bektaş Ağa ve kızkardeşi Dudu Hanım'a ait tasfiye talepnamesi.
2-Selanik vilayeti Langaza kazası Bolaylı köyünden gelip, Manisa ilinde iskan edilen Hasan kızı Durdu'ya ait tasfiye talepnamesi.
3-Selanik vilayeti Langaza kazası Bolaylı köyünden gelip, Manisa ili Dere Mahallesinde iskan edilen Emrullah oğlu Emrullah'a ait tasfiye talepnamesi.
4-Selanik vilayeti Langaza kazası Bolaylı köyünden gelip, Manisa ilinde iskan edilen Mahmut oğlu Bayram'a ait tasfiye talepnamesi.
5-Selanik vilayeti Langaza kazası Bolaylı köyünden gelip, Manisa ilinde iskan edilen Abdurrahman oğlu Mustafa, Mümin ve İlyas'a ait tasfiye talepnamesi.
6-Selanik vilayeti Langaza kazası Bolaylı köyünden gelip, Manisa ilinde iskan edilen Ahmet oğlu İskender, Ramazan oğlu Ali ve Mustafa'ya ait tasfiye talepnamesi.
7-Selanik vilayeti Langaza kazası Bolaylı köyünden gelip, Adana ilinde iskan edilen Halil kızı Ayşe'ye ait tasfiye talepnamesi.
8-Selanik vilayeti Langaza kazası Bolaylı köyünden gelip, Adana ilinde iskan edilen çiftçi Mahmut oğlu Mustafa'ya ait tasfiye talepnamesi.
9-Selanik vilayeti Langaza kazası Bolaylı köyünden gelip, İzmir ili Foça ilçesi Geren köyünde iskan edilen Koca Hüseyin kızı Hanife'ye ait tasfiye talepnamesi.
10-Selanik vilayeti Langaza kazası Bolaylı köyünden gelip, Adana ilinde iskan edilen çiftçi Mahmut oğlu Mustafa'ya ait tasfiye talepnamesi.
11-Selanik vilayeti Langaza kazası Bolaylı köyünden gelip, Konya ilinde iskan edilen bakkal Mustafa oğlu Hasan'a ait tasfiye talepnamesi.
12-Selanik vilayeti Langaza kazası Bolaylı köyünden gelip, Konya ilinde iskan edilen bakkal Mustafa oğlu Aşir'e ait tasfiye talepnamesi.
13-Selanik vilayeti Langaza kazası Bolaylı köyünden gelip, İzmir ili Foça ilçesi Geren köyünde iskan edilen Timur oğlu Kerim'e ait tasfiye talepnamesi.
14-Selanik vilayeti Langaza kazası Bolaylı köyünden gelip, Konya ilinde iskan edilen arabacı Halil oğlu Celalettin'e ait tasfiye talepnamesi.
15-Selanik vilayeti Langaza kazası Bolaylı köyünden gelip, İzmir ili Foça kazası Geren köyünde iskan edilen Mustafa oğlu Halil'e ait tasfiye talepnamesi.
16-Selanik vilayeti Langaza kazası Bolaylı köyünden gelip, İzmir ili Foça kazası Geren köyünde iskan edilen Hasan Çavuşoğullarından Ömer oğlu Salih'e ait tasfiye talepnamesi.
17-Selanik vilayeti Langaza kazası Bolaylı köyünden gelip, İzmir ili Foça kazası Geren köyünde iskan edilen Celil oğlu Musa'ya ait tasfiye talepnamesi.
18-Selanik vilayeti Langaza kazası Bolaylı köyünden gelen çiftçi Yakup oğlu Hüseyin'e ait tasfiye talepnamesi.
19-Selanik vilayeti Langaza kazası Bolaylı köyünden gelen çiftçi Ramazan oğlu Ömer'e ait tasfiye talepnamesi.
20-Selanik vilayeti Langaza kazası Bolaylı köyünden gelen çiftçi Hüseyin kızı Durdu'ya ait tasfiye talepnamesi.
21-Selanik vilayeti Langaza kazası Bolaylı köyünden gelen çiftçi Demir Ali kızı Hanife'ye ait tasfiye talepnamesi.
22-Selanik vilayeti Langaza kazası Bolaylı köyünden gelen çiftçi Mürsel oğlu Ahmet'e ait tasfiye talepnamesi.
23-Selanik vilayeti Langaza kazası Bolaylı köyünden gelip, İzmir ili Buca kazasında iskan edilen çiftçi İskender oğlu Salih'e ait tasfiye talepnamesi.
24-Selanik vilayeti Langaza kazası Bolaylı köyünden gelip, İzmir ili Buca ilçesinde iskan edilen Hasan oğlu İbrahim'e ait tasfiye talepnamesi.
25-Selanik vilayeti Langaza kazası Bolaylı köyünden gelip, İzmir ili Buca ilçesinde iskan edilen Nurettin oğlu Rüştü'ye ait tasfiye talepnamesi.
26-Selanik vilayeti Langaza kazası Bolaylı köyünden gelip, İzmir ili Buca ilçesinde iskan edilen Hasan oğlu Osman'a ait tasfiye talepnamesi.
27-Selanik vilayeti Langaza kazası Bolaylı köyünden gelip, Manisa ili Gözhane Mahallesinde iskan edilen Mümin eşi Kamile ile çocukları Ahmet, Aşir ve Gülsüm'e ait tasfiye talepnamesi.
28-Selanik vilayeti Langaza kazası Bolaylı köyünden gelip, Manisa ilinde iskan edilen Çoban Hüseyinoğullarından Mehmet Çavuş oğlu Mümin, Musa ve Kamil'e ait tasfiye talepnamesi.
29-Selanik vilayeti Langaza kazası Bolaylı köyünden gelip, İzmir ili Foça ilçesi Geren köyünde iskan edilen Ramazan oğulları İsa ve İskender'e ait tasfiye talep
30-Selanik vilayeti Langaza kazası Bolaylı köyünden gelip, Adana ili Ceyhan ilçesi Tektamış köyünde iskan edilen rençber Salih oğlu Kadir'e ait tasfiye talepnamesi.
BU BİR MÜBADELE HİKAYESİNİN ANLATILDIĞI RADYO HİKAYESİ
KOZANA HATIRALARI......
Selam Mübadil insanların fotoğraflarıyla birlikte bir mübadele hikayesi anlatımı burada....Bakalım kimlerle ortak hikayelerimiz var?...
