TÜRK TARİHİ etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
TÜRK TARİHİ etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

2 Temmuz 2018 Pazartesi

SELANİK KATRİN KAZASINA AİT KÖY İSİMLERİ VE YERLEŞTİRİLDİKLERİ YERLER


Abdullah paşa tekkesi



Selam

Selanik Vilayeti Katrin kazasından mübadele de toplam 2392 kişi geliyor.  Ailelerin içinde birkaç tane Pomak aileye rastladım. Katrin kazası ile ilgili belgeleri araştırırken Katrin'den  gelip İzmir'e yerleştirilen bir operatör doktora rastladım. İsmi Hüseyin oğlu Bahtiyar Hüseyin......


Katrin Selaniğe bağlı bir kaza olmasından dolayı meslekler bürokrasi ağırlıklı......
Küpcü, tüfenkci, asker, memur, telgraf müdürü, posta müdürü, muallim,tüccar, memur, evkaf tahsildarı, berber, kaşıkcı,arabacı,faytoncu



Yerleştirildikleri yerler
 ANKARA
Keskin, Kalecik-Saray mahallesi
MUĞLA
Köyceğiz
BALIKESİR
Sındırgı, Ayvalık-Sakarya mah., Yenice
MANİSA
Muradiye, Mütevelli, Alaşehir-Arslan Fakı mahallesi
AYDIN
Meşrutiyet, Germencik-Üzümlü köyü, Bozdoğan,Mürselli, Söke-Kemalpaşa mahallesi, Davilya (Ovaköy), Beyköy
ANTALYA
Korkuteli, Kaş
İSTANBUL
Yalova-Kılıç nahiyesi, Beşiktaş,Beyoğlu-Çanta Mescid mah., Eyüp Balat köyü, Üsküdar, Kuruçeşme, Heybeliada,Eminönü,Aksaray,Kuzguncuk,Fener,Bebek
ADANA
Feke, Taşcı köyü
İZMİR
Cumaobası, Karşıyaka, Bostancı Köyü, Karantina, Tepecik, Bergama-Turanlı nahiyesi, Menemen, Tire-Yahşibey mah., Urla
ESKİŞEHİR
Paşa mahallesi
BURSA
Mudanya, Misebolu köyü, Muradiye, Karacabey, Kirmikir (Harmanlı köyü) 
KOCAELİ
İzmit-Kozluk mah.
EDİRNE
Uzunköprü
Bilecik, Samsun-Bafra




   Eski Katrin Hükümet konağı- Şimdi Okul olarak kullanılmakta....


KÖYLER
MAHALLE

Muharrem Paşa köyü

İclalliye mah.

Tehova



Lebanova



Boşnak-Polyan köyü
ÇİFTLİK

Batan Nehova
Balaniştan Çiftliği

Lukhoz



Çitros



Uncular



Balatomane



Panoviştre



Yeni Boşnak köyü



Reşadiye köyü



Vatan köyü



Korinos



Polyan



Katrin Çiftliği köyü



Sahilköy



Su sığırlık köyü




        İhsan Tevfik'in mübadeyi anlatan kitabı İnsan ve Mekân gözüyle mübadele adlı   kitabında Sivas'a yerleştirilen Türk, Sivas'tan gönderilen Rum mübadillerle söyleşiler yapmış ve anılarını derlemiş. Aşağıda bu mübadele kitabından kısa bir anekdot paylaşacağım sizlerle........

    "Bizim film olarak izlediğimiz ya da büyüklerden yarım yamalak dinlediğimiz mübadele gerçeği, 30 Ocak 1923 tarihli Mübadele Sözleşmesiyle Türk ve Rum yaklaşık iki milyon insanın hayatını bir anda değiştirdi. Ne insan hikayeleri var aslında, anlat anlat bitmez ve bunların hepsi film değil gerçektir. Kimileri anlattı ama daha çocuktuk kendimize göre daha önemli işlerimiz vardı, belki onun için biz dinlemedik, anlatacak insan aradığımızda da onlar yani mübadelenin birinci kuşak insanları çoktan aramızdan ayrılmıştı.
Birçok söyleşi yaptım ve görüyorum ki; insanlar aradan 90 yıl- neredeyse bir asır olacak- geçse de köklerini saygıyla ve sevgiyle  anıyorlar.Köklerine bağlılık ve memleket özlemi noktasında Rumeli'den gelen mübadil büyüklerimizin ve buradan giden Sivaslı Rumların hassasiyetini aynı gördüm. Her iki tarafı da dinlemek ve giden Sivaslı Rumların hemde Sivas ağzıyla Türkçe konuşmalarına tanık olmak, işin en ilginç ve duygusal anlarından biriydi

Kozana-Nasliç'in Rezne köyündeki seksen yaşına merdiven dayamış Sivaslı Stati'nin ayrılırken söylediği sözler aklıma geldikçe hâlâ beni duygulandırır:

"Gedin sağlığınan, galın sağlıcağnan, beni ağlatman......"
Hele bir köpek yavrusu paçamı ısırmaya çalışıp birden boş bulunup sıçradığımda söylediği sözü hâlâ gülümseyerek hatırlarım.,
"Gorhma, bizim oğlanın itinin enüğü...."


Sevgilerimle

27 Mayıs 2018 Pazar

BİR SELANİK'TEN, BİR GİRİT'TEN MÜBADELE ÖYKÜLERİ ve TURKO LEFTERİS






Selanik'te bulunan Beyaz Kule'nin nadir fotoğraflarından biri.....Kalede Türk Bayrağı var.


Selam
Mübadele öyküleri acı, sonuçları daha da acı......Bugün size iki hikaye anlatmak istiyorum. İlk hikaye  Selanik Beyaz Kule de geçiyor, ikincisi Girit'te....Türk ve Müslüman olarak doğan, Yunan ve Katolik  olarak ölen iki insan....karar kendilerinin  değil, şartlar onu gerektirdiği için......Kader-alın yazısı işte burada devreye giriyor. Hayatın kimi nereye sürükleyeceği hiç belli değil...Önemli olan İNSAN olabilmek, hayat sona erdiğinde arkadan bir hoş sâdâ bırakabilmek.

Sizi çok acıklı mübadele öyküleri ile başbaşa bırakıyorum.

Mübadele kararı çıkmış artık Türkler, yavaş yavaş köyleri boşaltmaya başlamışlardı. Uçana'nın saygın ailelerinden  Manastırlı Feride ile Uçanalı Hamdi de, Uçana'da ki bereketli tarlalarını, güzelim evlerini, tahıl dolu ambarlarını bırakarak 2 yaşındaki kızları İffet'i alarak Anadolu'ya gitmek üzere yola çıkarlar. Feride o sırada ikinci çocuğuna hamiledir. Beyaz Kule'ye vardıklarında hamileliği yavaş yavaş ilerlemektedir. Ama günler geçer, kendilerini Anadolu'ya götürecek gemi bir türlü gelmez. Üç ayın sonunda gemi ufukta görünür. Feride'nin doğum sancıları aynı anda başlar. Çadırda çok zor bir doğum yapar.
O sırada limana yanaşan gemiye herkes binmeye çalışınca bir izdiham yaşanır, iki yaşındaki kızı İffet annesinin başucunda, Sevgili eşi Feride yeni doğum yapmış, perişan halde, 1-2 saatlik minicik-zayıf erkek bebeği kucağında kalakalan Hamdi hayatındaki en acı kararı vererek bu yolculuğa çıkarsa öleceğini bildiği bebeğini Selanik'de yoldan geçen bir papaza verir ve karısını küçük kızını alarak gemiye biner.  Hamdi ve Feride bir daha bebeklerinden haber alamadan ölür. Ama hikayeyi çocuklarına ve torunlarına anlatırlar. Şimdi torunları ve torunlarının çocukları belki bulabiliriz umuduyla o bebeğin verildiği aileyi arıyorlar. Cılız da olsa bir umut ışığı her zaman var..... 




Fotoğraf Osman Yatbağ



                 İkinci Hikayem  Turko Lefteris 

 "Girit’te ortalık karışıktır. Binlerce Müslüman adayı terk etmiş ve binlercesi de terk etmek üzeredir. Iraklion’un Haraki köyünde de Türkiye’ye gitmek üzere bir aile toplar eşyalarını.... Evin reisi, 16 yaşındaki küçük oğlu Kadem’e öğütte bulunur: 
-Biz Türkiye’ye gideceğiz; sen burada kalacaksın. Eğer oraları iyiyse sana da diyeceğiz ki gel! Yok, iyi değilse, biz de gerisin geri döneceğiz. Sen mallarımıza sahip çık. Dönersek şayet, açıkta kalmayalım’
 Aile, İzmir’e doğru yola çıkarken, akılları hem gittikleri topraklarda, hem doğup büyüdükleri adalarında, hem de geride bıraktıkları çocuklarındadır.. Ailenin büyük oğlu Mustafa, görev yaptığı Yunan ordusundan kaçarak Girit’e gelir. Amacı, kardeşini de alarak bir an önce adayı terk etmektir. Fakat bu esnada yakalanıp cezaevine atılır. Rum arkadaşlarının yardımıyla cezaevinden kaçar, ama aklı hâlâ adadaki kardeşindedir. Kardeşini bulamayacağı ve kendi canından da olacağı telkinleriyle bir daha dönmemek üzere, yüreğinde kardeşi, vücudunda ömrü boyunca taşıyacağı cezaevi dövmesiyle adayı terk eder. Adadan gelip gidenler vasıtasıyla Kadem ile mektuplaşılır. Kimliği ortaya çıkmasın diye gizli gizli haberleşilir. Sonra İzmir’de Yunan işgali ve Kurtuluş Savaşı patlak verir; irtibat kesilir. Uzun bir sessizlik başlar. “Halam, Kadem böyleydi, Kadem şöyleydi diye çok anlatırdı. Annem kahve fallarına baktırırdı; ‘Yaşıyor bu kişi’ derlerdi. Kitap açardı mahalle komşumuz, ‘Yaşıyor’ derdi. Hep ümitliydiler.”
 Aradan yıllar geçer. 1968 yılında, Girit doğumlu olduğu için Türkiye’den geçişine izin verilmeyen Kadem’in eniştesi Zihni ve ablası, Fransa üzerinden Girit’e ulaşırlar. Enişte, kendi evlerini bulur. Kapıyı yaşlı bir kadın açar. Eve buyur eder ve misafirlerine evi gezmeleri için müsaade eder. Evin eski sahibinin oğlu olduğunu söylediğinde, kadın Zihni’nin ağabeyini ismiyle beraber hatırlar. Bir zamanlar yanlarında ırgat olarak çalıştıkları kişilerin evleri, onlara bedel olarak verilmiştir çünkü. Birlikte yemek yerler. Abla, kendisinden Türkiye’de istendiği üzere, amcasını sorar. Yaşlı kadın, aşağıdaki köylerde, Amuryales’te Turko Lefteri (Türk Lefter) isminde birinin bulunduğunu, ama yaşayıp yaşamadığını bilmediğini söyler. Sene 1968’dir ve Girit’te yeterli vasıta yoktur. Akşam da bastırınca, çift Turko Lefteri’yi soramadan köyden ayrılır. 
- “Babam çok kızdı ablama. Her iki köyün ne derece birbirlerine yakın olduklarını da bildiğinden, ‘oraya gittin de bulamadın’ diye söylendi.” 1968’deki bu olay bu şekilde noktalanır. Aradan yıllar geçer, Mustafa ve kız kardeşi, Girit’teki erkek kardeşlerini göremeden gözlerini hayata yumarlar. Mustafa’nın oğlu Bilal, baba memleketi Girit’i ziyaret eder. Orada kalıcı dostluklar kurarak Söke’ye geri döner. “Bir bayram günü, Hanya’dan tanıştığım arkadaş bayram kutlamak amacıyla beni aradı. Annemin hatırlatmasıyla amcamı nasıl bulabileceğimizi sordum. O da, otuz altı sene Girit’te arabasıyla toptan bakkaliyelik sattığını, her köyde mutlaka bir bakkal tanıdığı olduğunu söyledi. 
-Ben bulurum dedi. 
Bilal’in arkadaşı, o köyden tanıdıkları ile Amuryades’e gider. Kime sorarlarsa öyle birinin olmadığı yanıtını alırlar. Turko Lefteri’yi hiç kimse tanımamaktadır. Tanıdıklar vasıtasıyla köye yakın bir yerde Türk kökenli birinin olduğunu öğrenirler. Köylü, sırf Türk olduğu için türlü zorluklar çeken, yıllarca her bir kötülüğün ondan arandığı, sürekli karakola götürülen Turko Lefteri’yi, bu yaşında artık acı çekmemesi için korumuş, kimliğini gizlemiştir. Derhal Türkiye’ye haber ulaştırılır. Köyün muhtarı olan Turko Lefteri’in damadı, onu Bilal ile telefonda konuşturur. “Kulağı ağır işitiyordu. ‘Mustafa, sen misin?’ dedi. Bana babamın ismiyle seslendi. ‘Gel’ dedim; ‘Gelemem, yaşlıyım’ dedi.”

 Kadem, akrabalarıyla buluştuğu vakit başından geçenleri bir bir anlatır.... Aynı yaştaki Hüseyin ile adada kaldıklarını, canlarını kurtarmak için dağlara saklandıklarını, sadece incir yiyip dereden su içtiğini… Sonra, bir Rum kadınının onlara yardım edip, herkesin inanması için kilisede halkın katılımıyla vaftiz edildiklerini… “Dini inancı konusuna hiç girmedim. O yaşta bir insan Hıristiyan olsa ne olur, Müslüman olsa ne olur!”

 Kadem, ailesinin kendisine verdiği görevi yerine getirmiş ve mallarına sahip çıkmıştır. Yıllarca tek başına, hiçbir akrabası olmaksızın hayatla mücadele eder. Herkese yalnız olmadığını, akrabaları olduğunu, kardeşleri olduğunu söyler, ama dinletemez. Yalancılıkla suçlanır, kendisiyle dalga geçilir. Şimdi karşısında yeğeni durmaktadır. Yıllarla hesabı vardır. 
Herkes duysun, duyun lan!’ diye bağırır. ‘Bakın benim kardeşim var, herkes duysun, kardeşim var mıymış yok muymuş?
 1985’te gidince Girit’e, önce ağabeyini sordu: 
 - İda kan o Musafa’s? (Mustafa ne alemde?)
 - Aftos epothene (Öldü), dedim. 
Başını vurarak ‘Allah!’, dedi.
 Sonra: 
 - Çi Zeynep ida kan? (Ya Zeynep ne yapıyor?) diye sordu. 
- Öldü dedim. 
Yine ‘Allah!’ diyerek başını vurdu.
 Kadem ya da Turko Lefteri, hiçbir zaman Türkiye’ye gidemedi, hiçbir zaman Türkçe konuşamadı, ama Türkiye’den, Kapadokya’dan, anadili Türkçe olan bir kızla evlendi. Şu dünyada yalnız olmadığını herkese inandırmaya çalıştı, son nefesini verirken de bunu başardı"

Bu hikâye Kaynak Kişi Bilal Türkoğlu’ndan alınmıştır.


*Cumhuriyetin ilk yıllarında Girit'ten Söke'ye mübadele öyküleri Tuncay Ercan Sepetçioğlu 2007,Yüksek Lisans Tezi

Sevgilerimle





BU BİR MÜBADELE HİKAYESİNİN ANLATILDIĞI RADYO HİKAYESİ

KOZANA HATIRALARI......

Selam Mübadil insanların fotoğraflarıyla birlikte bir mübadele hikayesi anlatımı burada....Bakalım kimlerle ortak hikayelerimiz var?...