22 Kasım 2017 Çarşamba

KAVALA KÖY ADLARI VE DÜNYACA MEŞHUR RUMELİ BASMASI TÜTÜNÜ





1923 yılında başlayan ve 1940'lı yılların sonuna kadar geçen dönem içerisinde ülkenin her alanında kalkınması ile buna bağlı ar-ge çalışmalarının yoğun olarak yaşandığı bir dönemdir. O yıllarda ülkenin en önemli ihracat ürünlerinden biri tütündür. 1924 yılında İzmir'de toplanan İktisat Kongresinde alınan kararlardan birisi de; rejinin kaldırılması ve tütünün millileştirilmesi oldu. 
Atatürk 1938 tarihinde yaptığı konuşmada tütün hakkında şunları söylemiştir:
"Çok değerli ve çok güzel ürünlerimizden biri  olan tütünün tarım yöntemlerini düzeltmek, çiftçilerin ürününü işletmek ve değer fiyatıyla satmak bakımından aydınlatmak ve korumak, tütünlerimizi dünya piyasalarına daha çok tanıtarak dış satımını en yüksek dereceye çıkarmak yolundaki çabalar iyi sonuçlar vermektedir"  sözleriyle tam destek verirken, ilerleyen yıllarda  sonuç ne  oldu?

Yeni Türkiye'de birçok aile tütünden geçinirken, ülke yavaş yavaş ayakları üzerinde durup zenginleşmeye başladığında, gereken değeri ve önemi göstermeyen  yöneticiler, ilerki yıllarda da; ürünün bolluğundan ambarların kapılarının kapatılamadığı ve dünya liderliğini elimizde bulundurduğumuz  bir anda  haşhaş dikimini yasakladıkları gibi, tütünü de sömürü düzeninin çarkları arasında öğüterek yok etmişlerdir.

 Bu dönem İstanbul Maltepe'de kurulan Tekel Enstitüleri, Ziraat ve Fen Şubesi çalışanları bizzat sahada yaptıkları çalışmalar neticesinde, kazandıkları tecrübeleri kitap ve makale haline getiırmişlerdir. O dönem tütüncülüğü hakkında elimizde kaynak olarak sadece bu çalışmalar mevcuttur. O dönemden sonrada zaten böyle bir disiplin ve çalışma estetiğini görmek zaten mümkün olmamıştır. 
1940 yılında İnhisarlar İdaresi tarafından bastırılan "Karadeniz Çevresi ve Tütünleri" adlı yayında; mübadillerin Rumeli'den gelirken yanlarında "basma" ve "başıbağlı" tohumlarını getirdikleri belirtilmektedir.  O yıllarda Bursa hinterlandı içinde çok fazla tütün yetiştiren İnegöl, Yenişehir, İznik, Orhangazi, Mustafa Kemalpaşa'da bulunan tütün çiftçilerine de dağıtılarak, Bursa tütüncülüğünün tek tip üzerinden yapılması temin edilmiştir. Ama devam eden yıllarda bu tohumlar tamamen ortadan kalkmıştır.




Yine bu yayından edindiğimiz bilgiye dayanarak,

"Gümüşhacıköy'de, Türkiye'nin en iyi kalite de kokulu,basma tütünleri yetişir. Bunlar açık kırmızı renkte,ufak bir kıta da basma tütünlerdir. Kavala ve Drama tütüncüleri olan halkın iskânından önce Gümüş nahiyesi ile Maden köyü tütüncülerini teşkil eden Rum ve Ermenilerin yetiştirdikleri bir çeşit çıplak baş tütün tohumundan kalan mahsul Samsun ve çevresinin en düşük kalitede tütünleri idi. Buraya iskân edilen muhacirlerin memleketlerinden getirdikleri "basma" tohumlarını kullanmak suretiyle elde ettikleri basma tütün mahsulü İskeçe'de yetişenlerin ayarındadır" denilmektedir.

Halen Samsun'da bulunan İl Tarım Müdürlüğü "Rumeli basması" tohumunun üretimin tekrar canlanması için çalışmalarına hızla devam etmektedir.

Kavala'dan Türkiye'ye gelen aile sayısı 6282'dir. Aralarında birkaç tane Pomak aile bulunmaktadır. Kavala, o zamanlar Dünyanın en kaliteli tütününün yetiştirildiği bölge....
Bu yüzden meslek gruplarını çoğu tütün yetiştirme ve işçiliği üzerine......
Meslekler tütün tüccarı, tütün işçisi, kıyıcı, tütün denkçisi, tütün amelesi, tütün mübaya memuru, öğretmen, berber, gemici, rençber, çiftçi ve şimdiye kadar hiç rastlamadığım şekilde bir tane de profesör.....

Yerleştirildikleri yerler ise şöyle.... 

İZMİR
Urla,Kemalpaşa, Dibekbaşı, Kızılcabala köyü,Bayraklı,Karataş Karantina adası, Göztepe,Tire, Alsancak, Ödemiş, Karşıyaka

İSTANBUL
Aksaray, Şehzadebaşı, Beyazıt, Beşiktaş, Kartal, Beyoğlu,Eyüp Sultan, Fener, Balaban köyü, Maltepe, Kadırga, Kocamustafapaşa, Bakırköy/ Mahmutbey köyü, Fener/Cafer mahallesi,Tophane, Ortaköy, Fatih, Beyoğlu/Kamer Hatun mahallesi, Üsküdar, Silivri

BALIKESİR
Edremit, Bandırma,Ayvalık, Gönen

ZONGULDAK
Ereğli, Alaylılı Köyü

MANİSA
Akhisar, Kavaklı köyü, Hamidiye köyü

BURSA
Hisar, Gemlik

ÇANAKKALE
Arslanca mahallesi, Biga, Karapınar,Gelibolu, Ezine

SAMSUN
Reşadiye,Çiftlik köyü

Denizli, Tekirdağ, Aydın/Kırkağaç, Kocaeli/Mustafakemalpaşa, Eskişehir/Seyitgazi, Amasya/Merzifon,Gümüşhacıköy Adana/Kozan, Konya/Ilgın, Afyon/Çivril/Cami mahallesi




Drama Livası Kavala Kazası Köy ve Mahallelerine ait isim listesi

KÖYLER

1-Karacalı                                                    2-Mohal
3-Kınalı                                                        4-Selyan
5-Karamanlı                                                6-Naibli
7-Horaşe                                                      8-Kızıllı
9-Nedirli                                                      10-Zigoş
11-Söğütcük                                                12-Prançova
13-Örendere                                               14-Köse İlyas 
15-Çınar                                                     16-Sepetçiler
17-Sarışaban                                              18-Kokala
19-Kıpti                                                       20-Sagir Kaloş köyü
21-Rahça                                                    22-Kırlar
23-Eski Kavala                                          24-Bereketli
25-Leftere                                                   26-Süleyman
27-Kırlar Himmetli                                   28-Kozcağız
29-Köseler Zir                                           30-Meşteban
31-Racme                                                   32-Kara Orman 
33-Özbek                                                    34-Karagöz
35-Korita                                                    36-Carı
37-Selbiyan                                                38-Korucu
39-Pınarbaşı                                              40-Bük
41-Uzunkapı                                              42-Kocalar
43-Kurtlu                                                    44-Kavala köyü
45-İlhanlı                                                   46-Nedirli
47-Kırk Merdiven                                      48-Morlu
49-Raşova                                                  50-Cami Kaloş köyü
51-Zilhova                                                 52-Ulucak
53-Demirören


MAHALLELERİ

Eski Kıpti mah.
Su yolu mah.
Ahmet subaşı mah.
Kıpti mah.
Varoş mah.
Haceriye mah.
Kırlar Urgancı mah.


TAŞOZ NAHİYESİ
3 köy ve 1 mahalleden oluşan Taşoz adasından 11 aile gelmiş ama tasfiye talepnamelerine nereye yerleştirildikleri yazılmamış.

1- Liman İskelesi Köyü
2-Toloy köyü
3-Teologos köyü

MAHALLESİ
Kadı Ahmet Efendi mahallesi

                                                                                 Sevgilerimle


39 yorum:

  1. Tarımda nerelerde iken nerelere geldik şimdi... Çok üzücü Sertaç :/
    Tütün de azaldı eski dönemlere göre... İnşallah o eski tohumu yeniden canlandırabilirler...

    Sevgiler ♥

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Maalesef öyle Şebnemcim....birkaç idealist insan bu konuda ciddi çabalar veriyor...umarım güzel sonuçlanır.

      Sil
  2. Ne tütün kaldı, ne pancar, ne mercimek, ne pirinç, zeytin ağaçlarına düşmanlık (okuyorum), üzüm ne durumda bilmiyorum bu ülke kendi kendine yeten 7 ülkeden biriydi, üzümlerimiz, zeytinlerimiz, tütünümüz her şeyimiz varken özellikle yok etmeye çalışıyorlar. ODATV bu konuda çok iyi yazıyor. Tarımı da, hayvancılığı da bilerek batırıyorlarmış. böylece herkes şehre göç edecek ....:( küresel şirketlere el avuç açıp, bağımlı olalım diye...:(((

    Emeğine sağlık.:)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok haklısın Müjde...üzülüyorum hem de çok...

      Sil
  3. Merhaba, Kavala’dan İzmir’e göç edilen ilçeler arasında Çeşme’yi göremedim. Eklerseniz daha doğru bilgi aktarımı olacaktır. Sevgilerimle

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Merhaba efendim...bu listeleri Devlet Arşivleri sitesinden oluşturuyorum.Bazı ailelerin belgelerinde iskân edildikleri yerlerin isimleri yazılmamış. O yüzden Çeşme ismini görememiş olabilirsiniz. Bu durumu da ancak o ailelerin torunlarının belirtmesiyle oluşturabiliriz. Çeşme'yi de ekliyorum listeme...sevgilerimle....

      Sil
    2. Merhaba Palihor köyü de Kavala köylerinden biri diye biliyorum

      Sil
    3. Selam 2 tane Palihor köyü var.
      1- Drama Pravişte kazasına bağlı Palihor köyü bu köyden yoğun olarak Türkiye'ye gelenler var.
      Bir de
      2- Kozana Kayalar kazasına bağlı Palihor köyü var.Buradan gelenler birkaç aile...
      Kavala'ya bağlı Palihor köyü yok.

      Sil
    4. Çok teşekkür ederim aydınlattığınız için. İyi ki sizin sayfanızı araştırırken bulmuşum. Peki Drama Pravişte Palihor köyü günümüzde Yunanistan’da tam olarak nerededir, yer adı ne olarak geçmektedir? Saygılarımla

      Sil
    5. Pravişte artık Kavala'ya bağlı. O zamanlar Drama'ya bağlı olsa da Palihor da Pravişte'de Kavala'ya daha yakınlar. O nedenle aile büüykleriniz Kavala'nın köyü demiştir. Şimdiki adı Palaiochori(Paleohori diye okunur). Aslında adı hiç değişmemiş çünkü Palihor, Paleohori'nin türkler tarafından kısaltılıp söylenişi. Paleohori "Eskiköy" demektir.

      Sil
    6. Benim dedem de Palihor dan ailenin bir kısmı Manisa Kırkağaç da bir kısmı Izmır Çeşme de..

      Sil
  4. Kavalardan izmire yerleşen aile isimlerine ulaşmak mümkünmüdür ? Bu konu ile ilgili bilgi alabileceğim yer neresidir ? Cevabımız için şimdiden teşekkür ederim.
    Cem mızrak

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Cem bey merhaba maalesef öyle bir liste yok. Linkini verdiğim yayınım belki size yardımcı olur.
      http://serhira.blogspot.com.tr/2014/11/mubadelede-gelenlere-ait-evraklar.html?showComment=1513470534890#c8886275532121701202

      Sil
    2. Sağ tarafta bulunan popüler yayınlarda ilk sırada

      Sil
  5. Yukarıdaki listede bulunan Söğütçük köyü sakinleri(Erdek'in Karşıyaka,Çayağzı ve Kestanelik köylerine) Mahal köyü sakinleri(Erdek'in Çakıl köyüne)Kokala köyü sakinleride (Erdek'in Ballıpınar,Yukarıyapıcı köyleri ile Düzler mahallesine iskan edilmişlerdir

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bilgi için çok teşekkürler....

      Sil
    2. Kavala goyran köyünün şimki adı yorgani mi oldu.

      Sil
    3. Merhaba Goryan/Goyran Kavala'ya bağlı bir köy. Şu an ki adı Georgiani

      Sil
  6. Merhaba,
    Kavala Selyan köyünün şuanki adını biliyor musunuz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Merhaba
      Selyani köyünün Yunanca adı Filibi

      Sil
    2. Merhaba, Philippi antik kenti çıkıyor arattığımızda. Selyan yani Filibi, bu antik kentin yakınındaki köy değil mi?

      Sil
    3. Merhaba sanırım google maps de Filibi yi bulmanız için Yunanca harflerle yazmanız gerekir. İstanbul Lozan Mübadilleri Vakfı yayını olan Eski ve Yeni adları ile Kuzey Yunanistan atlasını almanızı öneririm.

      Sil
    4. Evet o kitabı satım aldım. Orada Yunancası yazmıyor ancak oradaki haritadan yola çıkarak biraz araştırınca kendim buldum. Belki buraya Selyan köyünden bir hemşerimin yolu düşerse köyün şimdiki adı Yunan harfleriyle Φιλίππων :)

      Sil
  7. İyi günler. Palihor köyünü bulamıyorum. Yunanca adı nedir acaba?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Paleochori.....Mübadele öncesi ve sonrası eski ve yeni adlarıyla Kuzey Yunanistan yer adları atlasını Lozan Mübadilleri Vakfından temin edebilirsiniz. 0 212 245 61 55 nolu telefon ile irtibata geçebilirsiniz.

      Sil
  8. Bu yorum bir blog yöneticisi tarafından silindi.

    YanıtlaSil
  9. Büyükbabam 1924'te Drama'nın Çay Mahallesinden (Çay Ciftlik) geldiklerini söylermiş. Çay mahalle hakkında bilgi verirmisiniz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Selam
      Çay çiftlik hakkında bir bilgim yok maalesef..Drama ve köyleri hakkında bir yazı yazacağım ilerde ....Bir mübadele hikayesi adlı bir yayınım var. O yazıda anlatılan hikaye tamamen Drama'lı bir aileye ait (Nazan hanımın ailesinin hikayesi) okumanızı tavsiye ederim.

      Sil
  10. Korucu köyünün yarısı İzmir-Seydiköy şimdiki adı Gaziemir ve diğer yarısı Cumaovası şimdiki adı Menderes ilçelerine yerleştirilmişlerdir. Babam 1920 yılında Korucu köyünde dünyaya gelmiş, dört yaşında Seydiköy'e yerleştirilmişlerdir. Şu an hayattadır.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Öyle mi ne güzel...yaşayan 1.nesil mübadil bulmak o kadar zor ki...lütfen söylediklerini kayda alın. o kadar değerli ki.....Hala Seydiköy'de mi yaşıyor babanız?

      Sil
  11. Sarışaban/darova hakkında bildikleriniz neler ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sarışaban'a ait bildiklerimi Sarışaban olarak yayınlamıştım. Bakabilirsiniz. Darova ile ilgili ayrıca bir bilgim bulunmamaktadır.
      Saygılarımla

      Sil
  12. Kavala Mübadilleri listenize İzmir Urla 'yı eklermisiniz lütfen 😊

    YanıtlaSil
  13. KAVALA BOLGESINDE ESİRLİ VE BOPLAN NIN SUANKI ISIMLERINI PAYLASIRMISINIZ
    TESEKKURLER

    YanıtlaSil
  14. Esirli olarak bulamadım. Boplan olarak bildiğiniz Boblen/ Bobliyan ise şimdiki adı Akropotamos

    YanıtlaSil
  15. Gobran köyü hakkında bir bilginiz var mı acaba?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Merhaba Gobran köy hakkında maalesef bilgim yok.

      Sil
  16. BENİM DEDEM KAVALA KORUCU KÖYÜNDEN İZMİR SEYDİKÖYE YERLEŞMİŞLER. BUGÜNKÜ ADI GAZİEMİR

    YanıtlaSil
  17. Benim dedem ve babaannem kavala kurtlu köyunden gelip balıkesir gönen hafız Hüseyin bey köyüne yerleşmişler

    YanıtlaSil

YORUMLARINIZ BENİM İÇİN ÇOK DEĞERLİ....
HEPİNİZE ÇOKK TEŞEKKÜRLER...

BU BİR MÜBADELE HİKAYESİNİN ANLATILDIĞI RADYO HİKAYESİ

KOZANA HATIRALARI......

Selam Mübadil insanların fotoğraflarıyla birlikte bir mübadele hikayesi anlatımı burada....Bakalım kimlerle ortak hikayelerimiz var?...